دیسپلازی استخوانی نهایی با نقص‌های رنگدانه‌ای (Terminal osseous dysplasia with pigmentary defects یا TODPD) یک اختلال نادر و وابسته به کروموزوم X است که در دوران جنینی برای مردان کشنده است. متخصصان پوست اصطلاح "دیسپلازی دیجیتوکوتانئوس" (digitocutaneous dysplasia) را به جای TODPD پیشنهاد کرده‌اند، زیرا به نظر می‌رسد در TODPD نقص‌های واقعی رنگدانه‌ای وجود ندارد. تاکنون حدود ۳۰ مورد از این بیماری در بیش از دوازده خانواده گزارش شده است.

تنوع فنوتیپی و ویژگی‌های بالینی

TODPD تنوع فنوتیپی گسترده‌ای را نشان می‌دهد. ویژگی‌های بالینی شامل پلاک‌های آتروفیک رنگدانه‌ای بر روی صورت و پوست سر، ناهنجاری‌های اسکلتی در اندام‌ها و فیبروماتوز دیجیتال در نوزادی و کودکی می‌باشد. دیگر یافته‌های کمتر شایع شامل انقباضات مفصلی، ویژگی‌های چهره‌ای غیرمعمول، کولوبوما (coloboma) در عنبیه، وجود بیش از یک فرنولوم دهانی و ناهنجاری‌های اوروژنیتال و قلبی است.

فیبروم‌های دیجیتال

فیبروم‌های دیجیتال برجسته‌ترین و شایع‌ترین ویژگی TODPD هستند و از زمان تولد تا سن ۵ سالگی مشاهده می‌شوند. این فیبروم‌ها اغلب پس از جراحی عود می‌کنند، اما با افزایش سن تمایل به بهبود دارند و در بزرگسالان به‌ندرت یافت می‌شوند. یافته دیگر پوستی وجود پاپول‌ها و پلاک‌های آتروفیک پررنگ است که اغلب بر روی صورت، به ویژه نواحی تمپورال، مالار و پوست سر دیده می‌شوند. ممکن است با آلوپسی نیز همراه باشند. ضایعات پوستی در TODPD ممکن است تا اواخر کودکی یا اوایل بزرگسالی ظاهر نشوند.

یافته‌های اسکلتی

یافته‌های اسکلتی در TODPD شامل استخوان‌سازی غیرطبیعی در استخوان‌های دست و پا، براکیداکتیلی (brachydactyly) و کلینوداکتیلی (clinodactyly) است. استخوان‌های متاکارپال ممکن است کوتاه و به شکل نامنظم با همجوشی در پایه یا با استخوان‌های کارپال باشند. همچنین خمیدگی و کوتاهی مزوملیک (mesomelic shortening) استخوان‌های بلند ممکن است دیده شود.

علت ژنتیکی و مکانیسم بیماری

TODPD ناشی از جهش در اگزون ۳۱ ژن FLNA است که پروتئین فیلامین A را رمزگذاری می‌کند. این پروتئین سیتوپلاسمی ارتباط بین فیلامنت‌های اکتین و گلیکوپروتئین‌های غشایی را برقرار می‌کند و در مدل‌سازی اسکلت سلولی نقش دارد. با توجه به تنوع فنوتیپی گسترده این بیماری، تصور می‌شود که جهش‌های مرتبط با TODPD شامل غیرفعال‌سازی کروموزوم X می‌شود. TODPD تنها اختلال مرتبط با FLNA است که با یافته‌های پوستی گزارش شده است.