نخاع حاوی ساختارهای سیستم عصبی است که وظایف حرکتی، حسی و خودمختار بدن را انجام میدهند. بنابراین، آسیب نخاعی به این ساختارها آسیب میرساند و منجر به اختلالات حرکتی، حسی یا خودمختار موقتی یا دائمی میشود. بیماران مبتلا به آسیبهای نخاعی اغلب دچار نقصهای عصبی و ناتوانیهای دائمی میشوند. علل آسیب نخاعی شامل تروما مستقیم ناشی از تصادفات وسایل نقلیه موتوری، سقوط، آسیبهای ورزشی یا جراحات ناشی از شلیک گلوله؛ فشردگی ثانویه به قطعات استخوانی یا پوکی استخوان (osteoporosis)، آبسه (abscess)، هماتوم (hematoma) یا مواد دیسک؛ و ایسکمی (ischemia) ثانویه به اختلال در شریانهای نخاعی است. مردان بیشتر از زنان مستعد آسیب نخاعی هستند. میانگین سنی برای آسیبهای نخاعی ۴۲ سال است. هر ساله حدود ۱۷٬۰۰۰ مورد جدید آسیب نخاعی در ایالات متحده گزارش میشود.
نمای بالینی و طبقهبندی آسیب نخاعی
نمای بالینی وابسته به سطح آسیب نخاعی است. طبقهبندی آسیبهای نخاعی بهطور معمول بر اساس سیستم درجهبندی انجمن آسیب نخاعی آمریکا (American Spinal Injury Association یا ASIA) انجام میشود، که در آن درجه A نشاندهنده آسیب کامل و درجات B تا D نشاندهنده آسیبهای کمتری است. همچنین آسیبها ممکن است بر اساس سطح آسیب مهرهای تعریف شوند (مثلاً C5 یا L1)، اما باید توجه داشت که سطح مهرهای با سطح نخاعی یکسان نیست، زیرا ستون مهرهها فراتر از طول نخاع امتداد دارد و نخاع در L2-L3 پایان مییابد.
توصیفات دیگر و انواع آسیب نخاعی
توصیفات دیگر شامل تتراپلژی (tetraplegia) است که به آسیب در ناحیه گردنی با از دست دادن قدرت عضلانی در هر چهار اندام اشاره دارد، و پاراپلژی (paraplegia) که با آسیب به نخاع در بخشهای قفسه سینهای، کمری یا ساکرال منجر به از دست دادن قدرت عضلانی در اندامهای تحتانی میشود.
آسیب در سطح C4 یا بالاتر منجر به اختلال در عملکرد تنفسی و نیاز به لولهگذاری (intubation) به دلیل فلج دیافراگم ناشی از اختلال در عصب فرنیک (phrenic nerve) که شامل ریشههای عصبی C3-C5 است، میشود. آسیبهای گردنی پایینتر و قفسه سینهای بالاتر نیز ممکن است به درجاتی از اختلال تنفسی به دلیل فلج بسیاری از عضلات بین دندهای/دیوار قفسه سینه منجر شوند.
شوک نخاعی و دیسرفلکسیا خودمختار
آسیب نخاعی در ابتدا منجر به فلج شل (flaccid paralysis)، تغییر در حس، از دست دادن رفلکسها و/یا از دست دادن عملکرد روده/مثانه میشود. هنگامی که این حالت با کاهش فشار خون (hypotension) و برادیکاردی (bradycardia) همراه باشد، اغلب بهعنوان "شوک نخاعی" (spinal shock) شناخته میشود.
در طی روزها تا هفتهها پس از یک آسیب شدید، یافتههای معاینه به اندامهای اسپاستیک (spastic extremities)، رفلکسهای تند و احتباس ادرار تغییر میکنند که اغلب نیاز به کاتتریزاسیون (catheterization) دارد.
اختلال در سیستم عصبی خودمختار، بهویژه عملکرد سمپاتیک (sympathetic function)، در صورتی که نخاع گردنی یا قفسه سینهای آسیب ببیند، رخ میدهد. در موارد آسیب شدید، پس از پایان شوک نخاعی، دیسرفلکسیا خودمختار (autonomic dysreflexia) ممکن است رخ دهد که منجر به تعریق دورهای، برافروختگی، فشار خون بالا (hypertension) و برادیکاردی رفکسی (reflexive bradycardia) میشود.