نارسایی زودرس تخمدان (Primary Ovarian Insufficiency یا POI)، که به عنوان نارسایی زودرس تخمدان نیز شناخته می‌شود، به شرایط پاتولوژیکی اشاره دارد که در آن محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد (hypothalamic-pituitary-gonadal axis) زودتر از زمان معمول عملکرد خود را متوقف می‌کند. به طور تاریخی، مرز سنی برای تفکیک این تغییرات که به دوره پیش از یائسگی یا یائسگی مربوط می‌شوند در مقایسه با POI، سن ۴۰ سالگی بوده است.

پاتوفیزیولوژی

پاتوفیزیولوژی POI به کاهش فولیکول‌ها (کاهش مقدار ابتدایی در مقابل افزایش تخریب) و/یا پاسخ ضعیف فولیکولی به گنادوتروفین‌ها (gonadotrophins) مرتبط است. علت POI در اکثر موارد ناشناخته است، اما ممکن است به آسیب به بافت تخمدان ناشی از جراحی، شیمی‌درمانی، پرتو درمانی یا فرآیندهای خودایمنی مربوط باشد. به ندرت، اوفوریت خودایمنی (autoimmune oophoritis) که ممکن است با خودایمنی آدرنال همراه باشد، می‌تواند یکی از علل باشد. شواهدی از وجود یک عامل ژنتیکی در این شرایط وجود دارد؛ سندرم X شکننده (fragile X syndrome) یا سندرم ترنر (Turner syndrome) نیز می‌توانند موجب POI شوند.

علائم بالینی

بیماران ممکن است با شکایات متنوعی مراجعه کنند، اما شایع‌ترین علامت، عدم وجود یا کاهش فراوانی قاعدگی است. سایر علائم ممکن است شامل علائم وازوموتور (vasomotor symptoms)، تغییرات خلقی، خشکی واژن، سقط‌های مکرر یا ناتوانی در باردار شدن باشند.