عفونت ناشی از روتاویروس‌ها یکی از علل شایع اسهال است.
روتاویروس‌ها ویروس‌های RNA هستند که سلول‌های اپیتلیال در پرزهای روده را آلوده می‌کنند. انتقال عمدتاً از طریق مسیر مدفوعی-دهانی صورت می‌گیرد. پاتوژنز اسهال پس از عفونت به‌طور دقیق مشخص نیست، اما تصور می‌شود ترکیبی از سوء جذب، عملکرد انتروتوکسین ویروسی و افزایش ترشح مایعات به داخل روده باشد.
شایع‌ترین علت اسهال شدید در کودکان
عفونت ناشی از روتاویروس‌ها شایع‌ترین علت اسهال شدید در نوزادان و کودکان خردسال در سراسر جهان است. بیشتر کودکان در چند سال اول زندگی آلوده می‌شوند. عفونت تا حدی محافظتی در برابر عفونت مجدد ایجاد می‌کند، اما عفونت مجدد در طول زندگی همچنان ممکن است. عفونت در سنین بالاتر معمولاً با علائم کمتر شدیدی همراه است.
علائم بالینی
بیماران با علائم گاستروانتریت مانند اسهال و استفراغ مراجعه می‌کنند.
- در کودکان، استفراغ معمولاً ابتدا رخ می‌دهد و ممکن است با تب همراه باشد و حدود ۲ روز طول بکشد. سپس اسهال آبکی ایجاد می‌شود که چند روز ادامه دارد. کم‌آبی شدید ممکن است رخ دهد، به‌ویژه در نوزادان زیر ۲ سال.
- در بزرگسالان، علائم مشابه است، اگرچه معمولاً کمتر شدید است. درد شکمی ممکن است وجود داشته باشد. تب شایع نیست.
تشخیص و درمان
ویروس ممکن است تا ۱۰ روز پس از رفع علائم در مدفوع قابل شناسایی باشد (RNA ویروسی ممکن است با واکنش زنجیره‌ای پلیمراز [PCR] تا هفته‌ها پس از رفع علائم شناسایی شود) و ریزش طولانی‌مدت ویروسی ممکن است در کودکان، افراد دارای نقص ایمنی و بیماران مسن دیده شود.
کودکان و بزرگسالان دارای نقص ایمنی ممکن است علائم بسیار شدیدی داشته باشند یا به اسهال مزمن ناشی از عفونت روتاویروسی مبتلا شوند. یک گزارش از یک خوشه ۴ موردی در دریافت‌کنندگان پیوند اعضای جامد نشان داد که اسهال (تا ۱۰ بار در روز) بین ۴ تا ۱۲ روز طول کشید. یک بیمار دچار اسهال به‌قدری شدید شد که ظرف ۲۴ ساعت ۳ کیلوگرم وزن کم کرد که منجر به افت فشار خون شد. یک بیمار دچار زخم‌های کولون شد (که باعث از دست دادن خون قابل توجهی شد).
تشخیص در محیط بالینی
در محیط بالینی، تعیین اینکه یک مورد گاستروانتریت ناشی از روتاویروس است یا عامل عفونی دیگری معمولاً ممکن نیست. تشخیص خاص معمولاً ضروری نیست، زیرا درمان ضدویروسی خاصی در دسترس نیست و درمان حمایتی و متمرکز بر پیشگیری از کم‌آبی است.
آزمایش آنتی‌ژن یا آزمایش PCR مدفوع موجود است و عمدتاً برای مطالعه اپیدمیولوژیک، کاهش استفاده غیرضروری از آنتی‌بیوتیک‌ها یا ایجاد تشخیص در بیماران دارای نقص ایمنی استفاده می‌شود. دو واکسن روتاویروس در ایالات متحده موجود است و نشان داده شده که بیماری روتاویروسی شدید و کم‌آبی را کاهش می‌دهند.