آکرونوزیس اگزوژن (Exogenous ochronosis) تغییر رنگ قهوه‌ای-سیاه پوست است که به دلیل تجمع درمال هموجنتیسیک اسید (homogentisic acid) رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت آکرونوزیس اگزوژن استفاده از هیدروکینون (hydroquinone) موضعی به‌عنوان بخشی از فرمولاسیون در انواع کرم‌های سفیدکننده پوست است. همچنین گزارش شده که این وضعیت به‌صورت ثانویه به داروهای ضد مالاریای سیستمیک مانند کینین (quinine) و هیدروکسی‌کلروکین (hydroxychloroquine) و استفاده موضعی از مشتقات فنول (phenol derivatives)، رزورسینول (resorcinol)، اسید پیکریک (picric acid) و جیوه (mercury) نیز رخ می‌دهد. در برخی کشورها، رزورسینول و جیوه به‌طور تاریخی به کرم‌های سفیدکننده حاوی هیدروکینون در تهیه‌های غیرمجاز اضافه می‌شدند.
تظاهرات بالینی
رنگ‌دانه‌ها معمولاً به‌صورت لکه‌های قهوه‌ای تیره، سیاه یا آبی-سیاه، به‌ویژه روی زایگوما (zygomatic) و برجستگی‌های اربیتال (orbital ridges) ظاهر می‌شوند، اما هر سطح دیگری از صورت یا پوستی که به‌طور مزمن با عوامل ایجاد کننده در تماس باشد ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. این وضعیت ممکن است با اریتم (erythema) پیش از آن و در موارد پیشرفته، پاپول‌ها (papules) و ندول‌ها (nodules) همراه باشد.
عوامل خطر
آکرونوزیس اگزوژن ناشی از هیدروکینون موضعی بیشتر در افراد با پوست تیره‌تر گزارش شده است، اما افراد با پوست روشن‌تر نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. این تفاوت ممکن است ناشی از استفاده متفاوت از هیدروکینون در جمعیت‌های مختلف باشد. شروع علائم به‌عنوان کمترین مدت ۳ ماه استفاده گزارش شده است. در حالی که این وضعیت معمولاً با استفاده طولانی‌مدت از کرم‌های روشن‌کننده پوست با غلظت‌های بالای هیدروکینون مرتبط است، گزارش شده که با استفاده از غلظت‌های پایین‌تر و برای دوره‌های کوتاه‌تر نیز رخ داده است. در یک مرور سیستماتیک در سال ۲۰۲۲، اکثر موارد در افرادی رخ داده بود که بیش از یک سال از هیدروکینون استفاده کرده بودند، اما آکرونوزیس قبل از یک سال نیز توسعه یافته بود. میزان بالای وقوع در آفریقای جنوبی به استفاده از محصولات غیرمجاز با غلظت‌های بالاتر هیدروکینون و افزودنی‌های رزورسینول و جیوه نسبت داده شده است.
مکانیسم پاتولوژیک
مکانیسم پاتولوژیک هنوز به‌وضوح مشخص نیست، اما فرضیه اصلی این است که هیدروکینون و دیگر عوامل شناخته‌شده باعث مهار محلی آنزیم هموجنتیسیک اسید اکسیداز (homogentisic acid oxidase) می‌شوند، آنزیمی در مسیر متابولیکی تیروزین (tyrosine) که برای تجزیه هموجنتیسیک اسید لازم است، بنابراین منجر به تجمع هموجنتیسیک اسید در پوست می‌شود. هموجنتیسیک اسید سپس پلیمر شده و رنگ‌دانه‌های آکرونوتیک (ochronotic pigments) در درم تشکیل می‌دهد.