عوامل تاول‌زا (Vesicants) یا همان‌طور که اغلب به آن‌ها گفته می‌شود، عوامل تولید تاول، آسیب‌های پوستی مشابه سوختگی‌های حرارتی یا شیمیایی ایجاد می‌کنند. این عوامل شامل خردل‌ها (خردل گوگردی و خردل نیتروژنی)، آرسنیک‌ها (لوئیسایت) و فوسژن اکسیم هستند. از طریق اثرات خود به عنوان ترکیبات آلکیله کننده سیتوتوکسیک، به بافت‌هایی که با آن‌ها تماس پیدا می‌کنند (غشاهای مخاطی، پوست، دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش) آسیب می‌رسانند. برخلاف عوامل بیوتروریسم که ممکن است دوره کمون طولانی (روزها تا هفته‌ها) پس از تماس داشته باشند، بیشتر علائم ناشی از عوامل تاول‌زا در عرض چند دقیقه تا چند ساعت پس از تماس ظاهر می‌شوند؛ بنابراین احتمال شناسایی نشدن انتشار آن‌ها کمتر است. با این حال، خردل‌ها که بیشترین احتمال استفاده را دارند، ممکن است تأخیری چند ساعته از زمان تماس تا بروز علائم داشته باشند.
شناسایی عامل پیش از رسیدن مصدومان به بیمارستان ممکن است صورت گیرد، اما در برخی حوزه‌ها، تنها اطلاعات موجود این خواهد بود که تماسی صورت گرفته است. ضدعفونی باید تقریباً بلافاصله انجام شود (معمولاً در محل حادثه، و باید تقریباً بلافاصله پس از تماس برای بهره‌وری حداکثری انجام شود).
اگر شناسایی عامل پیش از رسیدن مصدومان به بیمارستان انجام نشده باشد و در مورد تماس‌ها به دلیل علائم غیراختصاصی یا نگرانی از استفاده از چندین عامل، عدم اطمینان وجود داشته باشد، کارکنان بالینی باید با متخصصان (خدمات سم‌شناسی نهادی، محلی یا دولتی) مشورت کنند تا در مورد خطرات/مزایای استفاده تجربی از پادزهرهای مختلف عوامل شیمیایی مشاوره بگیرند.
از میان عوامل تاول‌زا، خردل گوگردی بیشترین استفاده را داشته است. ده‌ها هزار سرباز و غیرنظامی در طول جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ در معرض آن قرار گرفتند. خردل گوگردی می‌تواند علائم و نشانه‌های تأخیری (چند ساعت) ایجاد کند و همچنین می‌تواند خطوط سلولی خونی را سرکوب کند.
درگیری ارگان‌ها، شدت علائم بروز کرده و زمان شروع علائم پس از تماس به شرایط محیطی، عامل درگیر، دوز تماس و بیماری‌های همزمان قبل از تماس بستگی خواهد داشت.
خردل گوگردی:
- خردل گوگردی، همچنین با نام‌های گاز خردل، HD، صلیب زرد و ییپریت شناخته می‌شود، به دلیل بوی و طعم شبیه خردل و رنگ زرد تا قهوه‌ای تیره‌اش نام‌گذاری شده است. (توجه: می‌تواند بوی و طعم پیاز یا سیر نیز داشته باشد.) هیچ پادزهری برای گاز خردل وجود ندارد.
- نقطه انجماد خردل 57 درجه فارنهایت (13.9 درجه سانتی‌گراد) است. این نقطه انجماد می‌تواند در صورت مخلوط شدن با عامل دیگری مانند لوئیسایت کاهش یابد. خردل بسیار فرار نیست و به حرارت برای تبخیر نیاز دارد. با این حال، احتمالاً به صورت آئروسل یا قطرات منتشر می‌شود که تبخیر را غیرضروری می‌کند. LD50 خردل 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم است. این مقدار حدود 1 تا 1.5 قاشق چای‌خوری برای یک بزرگسال متوسط یا به اندازه‌ای است که 25 تا 50 درصد از سطح بدن را بپوشاند.
لوئیسایت:
- لوئیسایت، که به عنوان L نیز شناخته می‌شود، یک آرسنیکال است. لوئیسایت در حالت خالص خود یک مایع روغنی بی‌رنگ است که ممکن است بوی گل شمعدانی بدهد و در حالت‌های کمتر خالص، رنگ کهربایی تا سیاه دارد. دی‌مرکاپرول (پادزهر ضد لوئیسایت بریتانیایی) یک پادزهر کی‌لیت‌کننده است و باید بلافاصله پس از تماس تجویز شود.
- تاول‌زایی از تماس پوستی با 14 میکروگرم مایع لوئیسایت ایجاد می‌شود. مایع تاول مضر نیست، اما حاوی آرسنیک است. LCt50 لوئیسایت از طریق استنشاق 1500 میلی‌گرم × دقیقه بر متر مکعب است.
فوسژن اکسیم:
- مستندات کمی در مورد اثرات فوسژن اکسیم، که به عنوان CX نیز شناخته می‌شود، بر روی انسان وجود دارد. اگرچه اغلب به عنوان یک عامل تاول‌زا طبقه‌بندی می‌شود، اما تاول تولید نمی‌کند. در عوض، واقعاً یک عامل اورتیکاریا است که کهیرهای پوستی مشابه گزیدگی گزنه تولید می‌کند. هیچ پادزهری برای فوسژن اکسیم وجود ندارد.
- فوسژن اکسیم یک جامد کریستالی بی‌رنگ یا به‌طور معمول یک مایع زرد تا قهوه‌ای است که می‌تواند به لباس و لاستیک نفوذ کند. فوسژن اکسیم می‌تواند با عوامل عصبی مخلوط شود تا جذب سریع‌تر عامل عصبی را تسهیل کند.
- LCt50 از طریق استنشاق 1500-2000 میلی‌گرم × دقیقه بر متر مکعب است و LD50 برای تماس پوستی حدود 25 میلی‌گرم بر کیلوگرم است.
*LD50 (LD = دوز کشنده) مقدار ماده‌ای است که به‌طور همزمان داده می‌شود و باعث مرگ 50% افراد می‌شود.
**LCt50 (L = کشنده، C = غلظت بخار [میلی‌گرم بر متر مکعب]، t = زمان تماس [دقیقه‌ها]) غلظت تماس با یک عامل شیمیایی از طریق استنشاق است که باعث مرگ 50% افراد بدون محافظت می‌شود.