گیاه کرچک در سراسر جهان یافت میشود و دانههای آن برای تولید روغن کرچک که در صنایع مختلف از جمله تولید و صنعت غذا مورد استفاده قرار میگیرد، فرآوری میشود. اهمیت این گیاه به عنوان مادهای بالقوه برای آسیب رساندن یا کشتن دیگران، به ارتباط آن با ریسین (ricin)، یک سم شیمیایی مشتق شده از دانه گیاه کرچک، برمیگردد.
ریسین: مکانیسم جذب و تاثیرات سمی
ریسین میتواند به طور مؤثری از طریق استنشاق یا تزریق جذب شود؛ دوز کشنده (LD50) ریسین در این شرایط ۲۲ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. زمانی که بلعیده میشود، LD50 تقریباً ۱ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم است، زیرا بخشی از سم توسط اسید معده غیرفعال میشود. سمیّت آن با مهار سنتز پروتئین سلولی بروز میکند. مسیر جذب در بروز مجموعه علائم و همچنین زمان ظهور علائم نقش دارد. ریسین به عنوان عامل بیوتروریسم دسته B طبقهبندی شده است؛ با وجود کشندگی بالا، قابل انتقال از فرد به فرد نیست.
کاربردها و موارد مستند
موارد متعددی از استفاده ریسین به عنوان سلاح گزارش شده است. در سال ۲۰۱۳، نامههای آلوده به ریسین به تعدادی از مقامات عمومی در ایالات متحده ارسال شد. در سال ۱۹۷۸، مخالف ضد کمونیست جورجی مارکوف با استفاده از پلت ریسین که از یک چتر خاص شلیک شد، ترور شد. این خلاصه، اما، عمدتاً بر استنشاق ریسین تمرکز دارد که احتمالاً بیشترین تعداد بیماران بیمار را ایجاد میکند.
اثرات و علائم استنشاق ریسین
هنگام استنشاق، ریسین اثرات غالب خود را بر مخاط تنفسی اعمال میکند. علائم اولیه غیر اختصاصی هستند و میتوانند شامل سرفهی منفرد، تب و تعریق بیش از حد باشند. این علائم معمولاً در ۴ تا ۸ ساعت پس از تماس ظاهر میشوند، اما ممکن است بسته به دوز و مسیر تماس تا ۲۴ ساعت بعد نیز بروز کنند. علائم میتوانند به سرعت پیشرفت کنند و ممکن است به دلیل توسعه ادم ریوی، سندرم حاد دیسترس تنفسی (ARDS)، و شوک باشد. علائم اضافی شامل تهوع، استفراغ، آرترالژی، سیانوز و تشنج هستند. مرگ معمولاً در ۳۶ تا ۷۲ ساعت پس از استنشاق دوز کشنده رخ میدهد. بیمارانی که به ریسین در معرض قرار میگیرند ممکن است واکنش آلرژیک به این ماده شیمیایی نشان دهند که مدیریت را پیچیدهتر میکند، با ادم سریع شروع در اطراف چشم و دهان، تنگی برونش و خسخس سینه.
تشخیص و مدیریت
علائم اولیه مسمومیت با ریسین مشابه بیماریهای دستگاه تنفسی فوقانی است. در واقع، تشخیص اولیه در بخش اورژانس (ED) برای یک مورد منفرد بسیار دشوار خواهد بود مگر اینکه ارتباط با تماس به وضوح مشخص باشد. پیشرفت سریع بیماری تنفسی، به ویژه در زمینه چندین بیمار بیمار با علائم مشابه، باید مسمومیت با ریسین را در تشخیص افتراقی قرار دهد. تماس طبیعی از طریق استنشاق بسیار غیر معمول است. بنابراین، نگرانی برای تماس عمدی (تلاش برای خودکشی یا قتل) باید به مقامات گزارش شود، به ویژه اگر چندین بیمار با علائم مشابه وارد شوند.
از آنجا که این علائم همچنین شبیه به بیماریهای عفونی خطرناک هستند، اقدامات کنترلی و تجهیزات حفاظتی شخصی برای کارکنان بهداشت و درمان باید حداقل به سمت انتقال قطرهای باشد. با کارشناسان کنترل عفونت مشورت کنید تا تعیین شود آیا حفاظت اضافی لازم است یا خیر. مسمومیت با ریسین خود غیرقابل انتقال است و اگر به عنوان عامل علت ثابت شود، میتوان از تجهیزات حفاظتی استاندارد (PPE) استفاده کرد. پزشک باید آستانه پایینی برای فعال کردن سیستم فرماندهی حادثه بیمارستان و اطلاعرسانی به مقامات بهداشت عمومی داشته باشد.