سرطان غده پاروتید (Parotid gland carcinoma) تومور بدخیم غده پاروتید است. سرطان‌های غده پاروتید تقریباً ۷۰٪ از سرطان‌های غدد بزاقی را تشکیل می‌دهند. این تومورها نادر هستند و ۳٪ تا ۱۰٪ از سرطان‌های سر و گردن را شامل می‌شوند. بیشتر تومورهای غده پاروتید خوش‌خیم هستند و بدخیمی در ۱۵٪ از موارد رخ می‌دهد. این سرطان‌ها معمولاً در افراد بالای ۴۰ سال رخ می‌دهند، هرچند در جمعیت کودکان نیز ممکن است دیده شوند. عوامل خطر شامل مواجهه با اشعه، استفاده از تنباکو، مواجهه با ید رادیواکتیو، و تومورهای خوش‌خیم قبلی پاروتید می‌باشند.
سرطان غده پاروتید معمولاً به‌صورت توده بدون علامت در ناحیه جلوی گوش ظاهر می‌شود که ممکن است به‌آرامی در حال بزرگ شدن و بی‌خطر باشد یا به‌ندرت به‌سرعت رشد کند. در موارد رشد سریع، درد، تیک یا ضعف صورت، تنگی فک (trismus)، تهاجم به بافت‌های نرم یا استخوانی محلی، ایجاد فیستول، یا بزرگ شدن غدد لنفاوی گردنی، باید به بدخیمی مشکوک شد.
سرطان‌های غده پاروتید گروهی ناهمگون از سرطان‌ها هستند که به‌دلیل نادر بودن و تنوع، تشخیص آن‌ها ممکن است دشوار باشد. تومورها بر اساس خانواده بافت‌شناسی طبقه‌بندی می‌شوند و برخی به‌عنوان درجه بالا، متوسط یا پایین درجه‌بندی می‌شوند. پیش‌آگهی تومورهای پاروتید با زیرگروه بافت‌شناسی، مرحله بالینی، درجه و سن بیمار متفاوت است.
زیرگروه‌ها:
• کارسینوم موکواپیدرموئید (Mucoepidermoid carcinoma - MEC): شایع‌ترین کارسینوم غده پاروتید است که در همه سنین رخ می‌دهد و در زنان شایع‌تر است. از نظر بافت‌شناسی شامل سلول‌های ترشح‌کننده مخاط، سلول‌های میانی و سلول‌های اپیدرموئید است که توزیع نسبی آن‌ها تعیین‌کننده درجه پایین یا بالای MEC است. نشان داده شده است که MEC درجه بالا با جنس مذکر، سن بالاتر و پیش‌آگهی ضعیف‌تر مرتبط است. MEC شایع‌ترین کارسینوم غدد بزاقی در کودکان است و دارای جابجایی مکرر CRTC1-MAML2 است. • کارسینوم آدنویید سیستیک (Adenoid cystic carcinoma - ACCa): دومین کارسینوم شایع غده پاروتید است که معمولاً بین دهه چهارم تا ششم زندگی رخ می‌دهد و در زنان شایع‌تر است. از نظر بافت‌شناسی عمدتاً شامل سلول‌های میواپیتلیال / بازال و به نسبت کمتر سلول‌های اپیتلیال / لومینال با معماری سیستیک غربالی است. ACCa اغلب بی‌خطر اما پیشرونده است و اغلب دارای تهاجم گسترده عصبی و همچنین تهاجم به ساختارهای استخوانی است. می‌تواند کشنده باشد و اغلب با متاستازهای دیررس به ریه یا استخوان همراه است. درد و درگیری عصب صورتی در این نوع کارسینوم پاروتید شایع‌تر است. • کارسینوم سلول آسینی (Acinic cell carcinoma - AnCC): بدخیمی با درجه پایین که احتمال وقوع آن در جمعیت جوان‌تر نسبت به سایر کارسینوم‌های پاروتید بیشتر است. از نظر بافت‌شناسی بازسازی سلول‌های آسینی سرئوس را دارد. این کارسینوم به‌طور کلی دارای پیش‌آگهی خوبی است. • زیرگروه‌های دیگر: کارسینوم ترشحی مشابه پستان (Mammary analog secretory carcinoma)، کارسینوم مجرای بزاقی (salivary duct carcinoma)، کارسینوم اگزوپلیومورفیک آدنوم (carcinoma ex pleomorphic adenoma)، کارسینوم اپیتلیال میواپیتلیال (epithelial myoepithelial carcinoma)، آدنوکارسینوم نامشخص (adenocarcinoma not otherwise specified).