آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک حاد یا پاسخ هایپرسنسیویتی است که ممکن است در عرض چند دقیقه به مرگ منجر شود و یک اورژانس پزشکی است.
مشخصات بالینی:
- علائم پوستی (در ۸۰-۹۰٪ موارد):
- خارش (pruritus)
- قرمزی (flushing)
- کهیر (hives)
- تورم دهان، لب‌ها و زبان
علائم دیگر:
- اختلال تنفسی ناگهانی یا افت فشار خون شدید
- علائم اندام انتهایی (end-organ symptoms) مانند ضعف عضلانی و کاهش اکسیژن‌رسانی
- علائم گوارشی: نشان‌دهنده مواجهه با آلرژن احتمالی
دیگر علائم و نشانه‌ها:
- سردرد، ورم دور چشم (periorbital edema)، هیپوکسمی (hypoxemia)، تنگی نفس (dyspnea)، افت تون عضلانی (hypotonia)، تاکی‌کاردی (tachycardia)، تغییرات وضعیت ذهنی، خس‌خس (wheezing)، حالت تهوع و استفراغ.
علل شایع:
- آلرژن‌های غذایی و افزودنی‌ها
- استنشاقی‌ها
- نیش حشرات
- داروها
پاتوژنز:
- فعال‌سازی سیستمیک ماست‌سل‌ها و بازوفیل‌ها که منجر به آزادسازی واسطه‌های التهابی می‌شود.
- آنافیلاکسی کلاسیک (IgE-mediated): نیاز به حساس‌سازی قبلی به محرک دارد.
- واکنش آنافیلاکتوئید (Non-IgE-mediated): نیازی به حساس‌سازی ندارد و محرک باعث فعال‌سازی مستقیم ماست‌سل‌ها و بازوفیل‌ها می‌شود.
ملاحظات تشخیصی و مدیریت:
- تاخیر در تشخیص و درمان: با پیش‌آگهی ضعیف همراه است.
- اقدامات فوری:
- حذف آلرژن محرک (در صورت امکان)
- تزریق اپی‌نفرین (intramuscular injection of epinephrine)
- ارزیابی و مدیریت بیشتر.
موضوع مرتبط:
سندروم آلفا-گال (Alpha-gal syndrome): واکنش آلرژیک به کربوهیدرات آلفا-گال که معمولاً پس از گزش کنه ایجاد می‌شود.