هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) یک باکتری گرم منفی به شکل میلهای است که میتواند در معده کلونیزه شده منجر به عفونت معده شود. ابتلا به این باکتری خطر ابتلا به بیماری زخم پپتیک (peptic ulcer disease) و سرطان معده (gastric cancer) را افزایش میدهد. انتقال این باکتری بهطور معمول از طریق مسیر دهانی-مدفوعی یا دهانی-دهانی انجام میشود و احتمال کلونیزه شدن این باکتری در افرادی که در شرایط بهداشتی نامناسب زندگی میکنند بیشتر است.
کالج گوارش آمریکا (American College of Gastroenterology) دستورالعملهایی را برای مدیریت عفونت با هلیکوباکتر پیلوری منتشر کرده است. با اینکه تخمین زده میشود که ۳۰٪ تا ۴۰٪ جمعیت ایالات متحده ممکن است به این پاتوژن آلوده باشند، بیشتر بیماران بدون علائم هستند. آزمایش و درمان تنها در شرایط خاصی توصیه میشود، از جمله بیماران مبتلا به زخم معده یا زخم دوازدهه، لنفوم MALT معده (gastric MALT lymphoma)، یا دیسپپسی بررسی نشده در بیماران جوانتر بدون علائم نگرانکننده دیگر. شرایط دیگری که در آنها آزمایش و درمان ممکن است مورد نظر باشد شامل ترومبوسیتوپنی ایمنی (immune thrombocytopenia)، کمخونی ناشی از فقر آهن غیرقابل توضیح، و کمبود ویتامین B12 بدون علت مشخص میباشد.
بیمارانی که بهطور حاد به هلیکوباکتر پیلوری آلوده میشوند ممکن است بدون علامت باشند یا با علائم غیراختصاصی مانند درد شکمی، تهوع، استفراغ، و تب مراجعه کنند. در صورت وجود علائم، این علائم معمولاً کمتر از یک هفته طول میکشند. پس از عفونت حاد، بیشتر بیماران بهطور مزمن کلونیزه باقی میمانند.
ناهنجاریهای گوارشی که ممکن است از عفونت با هلیکوباکتر پیلوری ناشی شوند شامل گاستریت منتشر مزمن سطحی (chronic diffuse superficial gastritis)، زخم معده (gastric ulceration)، زخم دوازدهه (duodenal ulceration)، آدنوکارسینومای معده (gastric adenocarcinoma)، و لنفوم معده میباشند. علائمی که بیماران با آن مواجه میشوند بستگی به پاتولوژی گوارشی خاصی دارد که در آنها ایجاد میشود. برای مثال، بیمارانی که دچار زخم دوازدهه هستند ممکن است با درد اپیگاستریک در طی چند هفته مراجعه کنند. این درد بهطور کلاسیک چند ساعت پس از غذا خوردن تشدید میشود. این بیماران ممکن است از ملنا یا هماتوشزی شکایت کنند، زیرا خونریزی یکی از عوارض احتمالی زخم میباشد.
تشخیص از طریق نمونهبرداری در زمان آندوسکوپی فوقانی قابل انجام است. روشهای غیرتهاجمی تشخیص شامل سرولوژی، تست تنفسی اوره (urea breath test)، و تست آنتیژن مدفوع میباشند.
درمان با ترکیبی از مهارکننده پمپ پروتون (proton pump inhibitor) و عوامل ضد میکروبی انجام میشود.