ریزش مو تلوژن (Telogen effluvium) یک نوع ریزش موی غیرزخمی (nonscarring alopecia) است که با ریزش بیش از حد مو در تمام پوست سر مشخص میشود. در هر زمان معین، حدود ۹۰٪ از موهای طبیعی سر در فاز آناژن (رشد) و ۱۰٪ در فاز تلوژن (ریزش) قرار دارند. در ریزش مو تلوژن، درصد فولیکولها در فاز تلوژن چرخه رشد مو به بیش از ۲۰٪ افزایش مییابد. این انتقال زودرس فولیکولهای مو به فاز تلوژن ممکن است در پاسخ به استرسهای فیزیکی، فیزیولوژیکی یا روانی حاد، بیماریهای سیستمیک یا تغییرات هورمونی (از جمله بارداری) رخ دهد. علل شامل جراحیهای عمده، تبهای بالا، داروها، بیاشتهایی عصبی و بولیمیا نروزا، رژیمهای غذایی مد (بهویژه رژیمهای کم پروتئین)، زایمان، از دست دادن شدید خون، کمبود تغذیهای (بهویژه پروتئین، آهن و روی) و بیماریهای جدی (بیماری تیروئید، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، بیماری التهابی روده، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، اختلالات لنفوپرولیفراتیو) میشوند. ریزش مو تلوژن شایعترین آلوپسی مرتبط با بیماری سیستمیک است.
داروهای مرتبط شامل آسیترتین، ایزوترتینوئین، ویتامین A با دوز بالا، بتابلاکرها (متوپرولول، نادولول، پروپرانولول و تیمولول موضعی)، بروموکریپتین، کاپتوپریل، سایمتیدین، داروهای ضدافسردگی (فلوکستین)، سولفاسالازین، ضد تشنجها (مثل اسید والپروئیک و لاموتریژین)، اینترفرونها، داروهای ضدچربی خون، داروهای دیابتی، آندروژنها، قرصهای ضدبارداری، ضدانعقادها (وارفارین، هپارین)، آلبندازول و عوامل شیمیدرمانی هستند. ریزش موی ناشی از دارو معمولاً پس از قطع مصرف دارو قابل برگشت است. مواردی پس از عفونتهای ویروسی، مانند واکسیناسیون ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در کودکان، عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و تب دنگی در بزرگسالان شناسایی شدهاند.
فاصله بین رویداد یا مواجهه اولیه و ریزش مو معمولاً چند هفته تا چند ماه است. در بزرگسالان، علت غالباً هرگز شناسایی نمیشود. در کودکان، تشخیص اتیولوژی ممکن است آسانتر باشد. ریزش مو تلوژن ممکن است به عنوان یک پدیده فیزیولوژیکی طبیعی در این گروه سنی رخ دهد.
ریزش مو تلوژن عمدتاً زنان در دهه چهارم تا هفتم زندگی را تحت تأثیر قرار میدهد. بیماران از افزایش ناگهانی ریزش مو از ریشه با یک پیاز موی کوچک سفید، اغلب پس از دوش گرفتن یا هنگام شانه کردن شکایت دارند. ریزش مو بهطور یکنواخت در تمام پوست سر رخ میدهد و معمولاً بدون علائم، بدون سوزش یا خارش است. ریزش مو معمولاً بیش از ۱۵۰ تار مو در روز است و ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه ادامه یابد. بهندرت، شکل مزمن ریزش مو تلوژن میتواند چندین سال طول بکشد. در حالی که ممکن است پس از محرکهای رایج ریزش مو تلوژن رخ دهد، ممکن است بدون اتیولوژی واضح شروع شود.
ریزش مو تلوژن خود یک وضعیت خوشخیم و محدود شونده است، اگرچه وجود آن ممکن است نشانهای از بیماری زمینهای باشد.
موضوعات مرتبط: آلوپسی ناشی از دارو (Drug-induced alopecia)، ریزش مو آناژن (Anagen effluvium)