هموکروماتوز ارثی (Hereditary Hemochromatosis)
هموکروماتوز ارثی (HH) یک اختلال ژنتیکی ناشی از تجمع بیش از حد آهن است. در شکل کلاسیک این بیماری، جهش C282Y در ژن HFE باعث افزایش نامناسب جذب آهن از دوازدهه (duodenum) می‌شود. دیگر اشکال HH شامل جهش‌هایی در مولکول‌های مختلفی است که هموستاز آهن را تنظیم می‌کنند. اگرچه معمولاً این بیماری به صورت اتوزومال مغلوب (autosomal recessive) است، اما یک شکل اتوزومال غالب (autosomal dominant) آن به دلیل جهش در ژن فروپورتین (ferroportin) ایجاد می‌شود.
در همه اشکال این بیماری، آهن اضافی در مفاصل و اندام‌هایی مانند کبد، پانکراس، قلب و پوست رسوب کرده و باعث آسیب می‌شود. به طور تاریخی، این بیماری با سه‌گانه کلاسیک هیپرپیگمانتاسیون (hyperpigmentation)، سیروز (cirrhosis) و دیابت شیرین (diabetes mellitus یا "دیابت برنزی") شناخته می‌شود. رسوبات آهن همچنین منجر به آرتروپاتی (arthropathy)، ادم (edema)، هیپوپیتوئیتاریسم (hypopituitarism)، هیپوگنادیسم (hypogonadism)، ریزش مو و آریتمی‌های قلبی (cardiac arrhythmias) و فیبروز پیشرفته کبد یا سرطان کبد می‌شود. افراد مبتلا همچنین در معرض خطر بیشتری برای عفونت‌های ویبریو ولنیفیکوس (Vibrio vulnificus) و دیگر عفونت‌ها هستند. بیماران معمولاً در سنین ۴۰ تا ۶۰ سال با علائم غیراختصاصی مانند خستگی، درد شکمی، درد مفاصل و کاهش میل جنسی مراجعه می‌کنند. هیپرپیگمانتاسیون در نهایت در حدود ۷۰ درصد موارد مشاهده می‌شود.
تئوری‌های متعددی در مورد مکانیزم احتمالی هیپرپیگمانتاسیون وجود دارد. رسوب آهن در پوست ممکن است باعث افزایش ملانین موجود در ملانوزوم‌های بزرگ شود. افزایش آهن ممکن است هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) یا هورمون محرک ملانوسیت‌ها (MSH) را تحریک کند. هیپرپیگمانتاسیون همچنین ممکن است به عنوان یک تظاهر مستقیم از رسوب هموسیدرین (hemosiderin) در پوست باشد.
هموکروماتوز مرتبط با HFE بیشتر در جمعیت‌های سفیدپوست مشاهده می‌شود، با شیوع ۱ در ۴۰۰ در اروپا. در آمریکای شمالی، شیوع در میان افراد سفیدپوست تقریباً ۱ در ۲۲۷ است. در مقابل، HH غیر مرتبط با HFE در سراسر جهان یافت می‌شود. در جنوب اروپا و آسیا، نسبت بیشتری از HH شامل جهش‌های غیر HFE است. این بیماری با HLA-A3 مرتبط است. مردان و زنان به طور مساوی تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اما تظاهرات بالینی بین مردان و زنان متفاوت است. علائم در مردان شایع‌تر و اغلب شدیدتر است و مرگ و میر در مردان بیشتر است.
- ملاحظات مربوط به بیماران اطفال: * هموکروماتوز نوجوانی (هموکروماتوز نوع ۲) ناشی از جهش در ژن TFR2 در کروموزوم ۷ است. این شکل از بیماری به سرعت پیشرفت می‌کند. هیپوگنادیسم مشخصه اصلی در شروع بیماری است. درگیری قلبی شایع است و اکثر مرگ و میرها به دلیل نارسایی قلبی رخ می‌دهد.
اشکال نوزادی باعث نارسایی کبد در ۳۰ روز اول زندگی می‌شوند. این وضعیت احتمالاً به دلیل عوامل ژنتیکی و همچنین آسیب‌های مختلف درون رحمی ایجاد می‌شود و با زردی تظاهر می‌کند.