افزایش مایع در حفره پلور به عنوان افیوژن پلورال (pleural effusion) شناخته میشود. علائم آن میتواند شامل تنگی نفس، سرفه و درد قفسه سینه پلورتیک باشد، اگرچه اغلب افیوژنها بدون علامت هستند و به صورت تصادفی در تصویربرداری از قفسه سینه شناسایی میشوند. شایعترین علل افیوژن پلورال شامل عفونت، نارسایی احتقانی قلب (congestive heart failure)، بدخیمی، اختلالات بافت همبند، بیماری کبد و تروما میباشد. تجزیه و تحلیل مایع پلورال میتواند به شناسایی علت ایجاد آن کمک کند.
تقسیمبندی بالینی افیوژنها
از نظر بالینی، افیوژنها به دو دسته ترانسوداتیو (transudates) و اگزوداتیو (exudates) تقسیم میشوند. توراسنتز (thoracentesis) و ارزیابی آزمایشگاهی به همراه ویژگیهای رادیوگرافیک این دو نوع را از یکدیگر متمایز میکنند.
یافتههای تاریخچه و تصویربرداری ممکن است از یک علت خاص برای افیوژن پلورال حمایت کنند، اما تحلیل مایع پلورال تشخیص قطعیتری ارائه میدهد و در مواردی که افیوژن پلورال وضعیت تنفسی را مختل میکند، مدیریت درمانی را تسهیل مینماید.
افیوژنهای ترانسوداتیو
افیوژنهای ترانسوداتیو ناشی از شرایطی هستند که در آنها عدم تعادل در نیروهای هیدروستاتیک و انکوتیک وجود دارد، مانند نارسایی قلبی، سیروز یا سندرم نفروتیک (nephrotic syndrome).
افیوژنهای اگزوداتیو
افیوژنهای اگزوداتیو ناشی از التهاب به دلیل عفونت یا علل غیرعفونی، آسیب، بدخیمی و اختلال در تخلیه لنفاوی هستند. روش اصلی برای تمایز ترانسودات از اگزودات، معیارهای لایت (Light's criteria) است:
- نسبت پروتئین مایع پلورال به پروتئین سرم > 0.5، یا
- نسبت لاکتات دهیدروژناز (LDH) مایع پلورال به LDH سرم > 0.6، یا
- LDH مایع پلورال > 2/3 حد بالای نرمال LDH آزمایشگاه
هر یک از موارد فوق نشاندهنده اگزودات است. pH هر مایعی که از توراسنتز گرفته میشود باید بررسی شود زیرا pH < 7.2 نشاندهنده نیاز به تخلیه مجموعه به دلیل خطر بالای افیوژن پاراپنومونیک پیچیده یا آمپیم (empyema) است.