فلج دیافراگم (Diaphragmatic paralysis) به ضعف شدید دیافراگم گفته میشود که منجر به ناهنجاریهای تنفسی میگردد. این فلج میتواند یکطرفه یا دوطرفه باشد. افراد مبتلا به فلج یکطرفه ممکن است بدون علامت باشند یا در حین فعالیت دچار تنگی نفس (dyspnea) و مشکل در ورزش شوند. تنگی نفس میتواند در وضعیت درازکش بدتر شود، بهویژه اگر چاقی، ضعف سایر گروههای عضلانی یا بیماریهای قلبی-ریوی زمینهای وجود داشته باشد. فلج دیافراگم دوطرفه منجر به ضعف شدیدتری میشود که معمولاً با تنگی نفس، بدتر شدن در حالت درازکش یا نارسایی تنفسی ظاهر میگردد. سایر علائم ممکن است شامل خستگی، خوابآلودگی بیشازحد (hypersomnia)، سردرد، افسردگی، اضطراب، بیدار شدنهای شبانه و مشکلات گوارشی باشد که اغلب به دلیل اختلالات تنفسی حین خواب و تکهتکه شدن خواب ایجاد میشوند. بیماران ممکن است دچار آتلکتازی (atelectasis) و عفونتهای تنفسی شوند.
معاینه معمولاً تاکیپنه (tachypnea)، استفاده از عضلات کمکی تنفسی و الگوی تنفس متناقض با حرکت دیافراگم به سمت بالا و حرکت به داخل دیواره شکمی هنگام دم را نشان میدهد. ممکن است صداهای تنفسی غایب و کدورت به هنگام ضربهزنی در قسمت پایین قفسه سینه سمت(های) درگیر به دلیل کاهش حرکت دیافراگم مشاهده شود.
علل احتمالی شامل بیماری نورون حرکتی (motor neuron disease) مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (amyotrophic lateral sclerosis)، سیریگومیلی (syringomyelia)، آتروفیهای عضلانی نخاعی (spinal muscular atrophies)، نوروپاتی محیطی، میوپاتی، دیستروفی عضلانی (muscular dystrophy)، بیماریهای نخاعی، مولتیپل اسکلروزیس (multiple sclerosis)، اختلالات متابولیک یا التهابی، تودههای مدیاستین و تروما یا آسیب به عصب فرنیک (phrenic nerve) هستند. در فلج دیافراگم یکطرفه، شایعترین علت، تومورهایی است که باعث فشردگی عصب فرنیک میشوند. در فلج دیافراگم دوطرفه، شایعترین علت ضعف شدید عمومی ناشی از بیماریهای عصبی-عضلانی است.
پیشرفت و پیشآگهی بیماری به علت شناسی بستگی دارد؛ پیشآگهی معمولاً در فلج یکطرفه بهتر است. افرادی که به دلیل جراحی یا آسیب عصب فرنیک دچار فلج شدهاند ممکن است پس از چند سال به طور خودبهخود بهبود یابند. در بیماریهای عصبی-عضلانی تحلیلبرنده، اختلال به تدریج بدتر میشود.
نوزادان بهطور جدیتری تحت تأثیر قرار میگیرند زیرا آنها معمولاً در حالت درازکش هستند و عضلات تنفسی ضعیف آنها نمیتوانند قفسه سینه انعطافپذیرتر آنها را پایدار کنند.