دیابت بارداری (Gestational Diabetes Mellitus یا GDM) به عدم تحمل گلوکز اشاره دارد که در دوران بارداری رخ می‌دهد. این وضعیت مشابه دیابت نوع ۲ (Type 2 Diabetes Mellitus) است؛ به این معنی که بدن انسولین تولید می‌کند، اما نمی‌تواند به‌خوبی از آن استفاده کند. میزان بروز این بیماری در ایالات متحده حدود ۷ درصد از هر نوع دیابتی است که بارداری را پیچیده می‌کند؛ که ۸۶ درصد از این موارد بیماران مبتلا به GDM هستند. میزان بروز جهانی به حدود ۱۶.۹ درصد می‌رسد.
عوامل خطر
عوامل خطر شامل بارداری قبلی با GDM، چاقی مادر، نژاد غیرسفید، افزایش وزن بیش از حد در بارداری، سن بالاتر از میانگین مادر، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، فشار خون بالا، پره‌اکلامپسی و عدم تحمل گلوکز پیش‌ازاین هستند.
تست و تشخیص
آزمایش در ایالات متحده معمولاً بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود و شامل مصرف ۵۰ گرم گلوکز و اندازه‌گیری قند خون در یک ساعت بعد است. این تعریف معمول به این معنی است که بیمار تا بعد از حدود ۲۰ هفته بارداری تشخیص داده نمی‌شود. دلیل این امر این است که اگر مقادیر اولیه گلوکز خون بالا باشد، ممکن است به دلیل عدم تحمل گلوکز پیش‌زمینه یا دیابت نوع ۲ ناشناخته باشد. غربالگری زودهنگام (قبل از ۲۰ هفته بارداری) برای دیابت باید برای بیمارانی با شاخص توده بدنی (BMI) بیش از ۳۰ و هر یک از عوامل خطر زیر در نظر گرفته شود:
- بارداری قبلی با GDM
- PCOS
- سابقه تولد نوزاد با وزن ۴۰۰۰ گرم یا بیشتر
- فشار خون بالا
- قومیت با خطر بالای GDM (آفریقایی آمریکایی، لاتین، بومی آمریکایی، آسیایی آمریکایی، جزایر اقیانوس آرام)
- سابقه بیماری قلبی عروقی و هموگلوبین A1c بالا (بیشتر یا مساوی ۵.۷%)
خطرات و عواقب
GDM خطر داشتن نوزاد ماکروزومیک و همچنین خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی، هیپوگلیسمی نوزادی، هیپربیلی‌روبینمی و هیپرانسولینمی جنینی و افزایش میزان زایمان سزارین را افزایش می‌دهد. تشخیص GDM خطر ابتلای بیمار به دیابت در آینده را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است خطر ابتلای نوزاد به دیابت و چاقی در طول زندگی‌اش را افزایش دهد.
طبقه‌بندی GDM
- کنترل با رژیم غذایی یا A1: قند خون می‌تواند فقط با رژیم غذایی کنترل شود.
- A2: برای کنترل قند خون نیاز به دارو است.