سندرم ائوزینوفیلیک، پلیمورفیک و خارشدار مرتبط با پرتودرمانی (Eosinophilic, Polymorphic, and Pruritic Eruption associated with Radiotherapy - EPPER) یک واکنش نادر پوستی است که با پرتودرمانی همراه است. در سندرم EPPER، پاپولها و پلاکهای خارشدار و اریتماتوز در داخل و اطراف میدان پرتودرمانی ظاهر میشوند. این واکنش میتواند در هر بیماری، در طول یا تا ۷ ماه پس از پرتودرمانی رخ دهد، اما به نظر میرسد که زنان بیشتر تحت تأثیر قرار میگیرند.
دز مشخصی از پرتودرمانی که به ایجاد سندرم EPPER منجر شود، تعیین نشده است. این سندرم در بیمارانی گزارش شده که برای سرطانهای دهانه رحم، پستان و آندومتر، و همچنین ملانوما و لنفوم غیرهوچکینی (کمتر گزارش شده) پرتودرمانی دریافت کردهاند. اگرچه گزارشهای کمی درباره این وضعیت در ادبیات پزشکی وجود دارد، اما مقاله ابتدایی که سندرم EPPER را توصیف کرد، شیوع آن را ۱۷٪ اعلام کرد.
یافتههای بالینی این سندرم پلیمورفیک بوده و معمولاً شامل پاپولهای اریتماتوز است و کمتر شامل کهیر، چرخها، وزیکولها و بولهای زیر اپیدرمال میشود. چندین مورد از سندرم EPPER پوستهدار در ادبیات گزارش شده است. خارش همراه میتواند موضعی یا عمومی باشد.
واکنش پوستی همیشه محدود به ناحیه پرتودیده نیست؛ بلکه اغلب در اندامهای تحتانی و فوقانی مشاهده میشود. پاتوفیزیولوژی این سندرم بهطور کامل درک نشده است. رودا و همکاران دو مکانیسم را پیشنهاد کردند که میتواند باعث ائوزینوفیلی پوستی شود:
- واکنش حساسیت نوع I که توسط ایمونوگلوبولین E (IgE) با تولید اینترلوکین (IL) 4/5، فاکتور تحریککننده کلونی گرانولوسیت-ماکروفاژ و IL3 واسطهگری میشود.
- واکنش حساسیت تأخیری نوع IV.
با توجه به غالب بودن این سندرم در زنان، فاکتورهای هورمونی نیز ممکن است دخیل باشند.