فشار خون پورت (پورتال هیپرتنشن) به عنوان افزایش فشار در سیستم پورت به دلیل افزایش مقاومت جریان خون پورتال تعریف می‌شود. این وضعیت بیشتر در بزرگسالان و کودکانی که دچار سیروز یا فیبروز پیشرفته کبد هستند، مشاهده می‌شود. فشار خون پورت غیرسیروزی یک حالت نادرتر است که به وسیله شرایط مختلفی ایجاد می‌شود و شایع‌ترین علت آن شیستوزومیاز کبدی (hepatic schistosomiasis) است.

علل شایع سیروز / فیبروز پیشرفته

شایع‌ترین علل سیروز یا فیبروز پیشرفته شامل استئاتوهپاتیت غیرالکلی (nonalcoholic steatohepatitis)، هپاتیت ویروسی مزمن (عمدتاً نوع B و C)، هپاتیت الکلی (alcoholic hepatitis) و هموکروماتوز (hemochromatosis) می‌باشد.

تظاهرات بالینی فشار خون پورت

تظاهرات بالینی فشار خون پورت شامل شانت پورتو-سیستمیک (واریس)، اسپلنومگالی (بزرگ شدن طحال) و ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت‌ها) است. علائم سیروز زمینه‌ای مانند یرقان ممکن است ابتدا ظاهر شوند. علائم فشار خون پورت معمولاً تا زمانی که عوارض بروز نکنند، مشاهده نمی‌شوند. این عوارض می‌توانند شامل آسیت، پریتونیت باکتریایی خودبخودی (SBP)، سندرم کبدی-کلیوی (HRS)، هیدروتوراکس کبدی، سندرم هپاتوپولمونری، گاستروپاتی پورتال هیپرتنسیو، خونریزی واریس معده-مری و انسفالوپاتی کبدی باشند. در صورت شک در تشخیص، می‌توان گرادیان فشار وریدی کبدی (HVPG) را برای تأیید اندازه‌گیری کرد. این گرادیان فشار بین ورید پورتال و ورید اجوف تحتانی (IVC) را نشان می‌دهد که معمولاً بین ۱ تا ۵ میلی‌متر جیوه است.

تشخیص زودهنگام فشار خون پورت اهمیت دارد، زیرا تظاهرات دیرهنگام بیماری می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند و منجر به نارسایی شدید در بیماران مبتلا به سیروز شوند.

موضوع مرتبط: فشار خون پورتوپولمونری