علل و مکانیسم‌های معمول آسیب:
جدایی مفصل آکرومیوکلاویکولار (Acromioclavicular یا AC) که به طور غیررسمی به عنوان جدایی شانه شناخته می‌شود، یک آسیب نسبتاً شایع است که حدود ۹٪ تا ۱۲٪ از آسیب‌های کمربند شانه‌ای را شامل می‌شود. مکانیسم آسیب معمولاً ضربه مستقیم از سقوط بر روی قسمت جانبی شانه با بازوی جمع شده است که اغلب در فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد.
مفصل AC یک مفصل دی‌آرتروزیال سینوویال بین آکرومیون و انتهای دیستال کلاویکل است که توسط یک دیسک فیبروکارتیلاژینی از یکدیگر جدا شده و از هر طرف توسط لیگامان‌های AC تقویت می‌شود. این لیگامان‌های AC پایداری افقی و عمودی را به مفصل AC می‌دهند. علاوه بر این، لیگامان‌های کوراکوکلاویکولار (Coracoclavicular یا CC)، که شامل لیگامان کونوئید در سمت داخلی و لیگامان تراپزوئید در سمت جانبی هستند، پایداری عمودی اضافی به مفصل AC می‌بخشند.
تاریخچه و تظاهرات کلاسیک:
بیماری که با جدایی مفصل AC مراجعه می‌کند معمولاً یک مرد جوان و فعال است که از درد در ناحیه فوقانی شانه شکایت دارد، که اغلب ناشی از سقوط یا ضربه مستقیم به سمت شانه است. اغلب یک برآمدگی و تغییر شکل واضح در شانه در قسمت جانبی کلاویکل وجود دارد که با لمس در این ناحیه حساسیت دارد.
شیوع:
این آسیب بیشتر در افراد در دهه بیست زندگی رخ می‌دهد و احتمال وقوع آن در مردان پنج برابر بیشتر از زنان است، و عمدتاً در طول فعالیت‌های ورزشی، به ویژه ورزش‌های برخوردی، اتفاق می‌افتد.
عوامل خطر:
عامل خطر اصلی برای این وضعیت شرکت در فعالیت‌های ورزشی، به ویژه ورزش‌های برخوردی، چه به صورت سازمان‌یافته و چه به صورت تفریحی، است.
پاتوفیزیولوژی:
جدایی مفصل AC یک آسیب تروماتیک است که می‌تواند از پیچ‌خوردگی‌های خفیف لیگامان AC تا دررفتگی کامل مفصل، ناشی از تخریب لیگامان‌های AC و/یا CC، همراه با آسیب به عضلات و فاشیای اطراف، متغیر باشد. این آسیب ناشی از ضربه مستقیم به قسمت جانبی شانه است که موجب افتادگی کمربند شانه‌ای و در نتیجه تخریب حمایت لیگامانی مفصل AC می‌شود، که معمولاً با لیگامان‌های کپسولی AC آغاز شده و به لیگامان‌های CC گسترش می‌یابد، بسته به شدت آسیب. این امر منجر به ناپایداری/جابجایی مفصل AC می‌شود، بسته به ساختارهای آسیب‌دیده. اگر فقط لیگامان AC تخریب شده باشد، ناپایداری افقی AC مشاهده خواهد شد. اگر هم لیگامان‌های AC و هم CC تخریب شده باشند، ناپایداری افقی و عمودی مفصل AC وجود خواهد داشت. تغییر شکل ممکن است در صورت قرار گرفتن فاشیا، عضله یا غضروف غیرقابل کاهش باشد.
سیستم درجه‌بندی / طبقه‌بندی:
طبقه‌بندی Rockwood یک سیستم طبقه‌بندی شناخته شده است که می‌تواند در تعیین درمان این آسیب‌ها مفید باشد.
- نوع ۱: پیچ‌خوردگی لیگامان AC، لیگامان‌های CC سالم، رادیوگرافی‌ها طبیعی به نظر می‌رسند، هیچ جابجایی در مفصل AC وجود ندارد.
- نوع ۲: پارگی لیگامان AC، پیچ‌خوردگی لیگامان‌های CC، اختلال مفصل AC و فاصله CC طبیعی، مفصل AC قابل کاهش، جابجایی کمتر از ۲۵٪.
- نوع ۳: پارگی لیگامان AC، پارگی لیگامان‌های CC، رادیوگرافی‌ها نشان‌دهنده اختلال مفصل AC و افزایش فاصله CC، جابجایی فوقانی کلاویکل، مفصل AC قابل کاهش، جابجایی ۲۵٪ تا ۱۰۰٪.
- نوع ۴: پارگی لیگامان‌های AC و CC با جابجایی خلفی کلاویکل از طریق فاشیای دلتوتراپزیال، غیرقابل کاهش.
- نوع ۵: تخریب لیگامان‌های AC و CC با جابجایی فوقانی کلاویکل بیش از ۱۰۰٪، افزایش فاصله CC، غیرقابل کاهش.
- نوع ۶: تخریب لیگامان‌های AC و CC با جابجایی تحتانی کلاویکل، آسیب نادر با انرژی بالا، غیرقابل کاهش.