کارسینوم پیلوماتریکس (Pilomatrix carcinoma)
کارسینوم پیلوماتریکس (PC؛ همچنین به عنوان کارسینوم پیلوماتریسیال یا ماتریسیال نیز شناخته می‌شود) یک بدخیمی نادر پوستی است که از سلول‌های ماتریکس فولیکولی مشتق می‌شود. معمولاً به صورت توده‌ای بدون علامت و به سرعت در حال رشد در ناحیه سر، گردن یا پشت ظاهر می‌شود. الگوی توزیع و وقوع مکرر آن در پوست آسیب‌دیده از نور خورشید نشان می‌دهد که ممکن است قرارگیری در معرض آفتاب یک عامل خطر در توسعه آن باشد. این تومور معمولاً به صورت د نوو (de novo) ظاهر می‌شود، اما ممکن است از یک پیلوماتریکسوما (pilomatrixoma) خوش‌خیم به کارسینوم تبدیل شود. این تبدیل می‌تواند هم از یک تومور پایدار و هم از محل یک توده‌ای که قبلاً برداشته شده، رخ دهد.
نمای معمول کارسینوم پیلوماتریکس
نمای معمول PC یک توده تک‌واحدی است که به سرعت رشد می‌کند، بدون درد است و به رنگ پوست یا مایل به آبی به قطر ۲ تا ۴ سانتی‌متر می‌باشد، هرچند اندازه تومور می‌تواند از ۰.۵ تا ۲۰ سانتی‌متر در قطر متغیر باشد. این تومور ممکن است کیستیک یا جامد باشد. علاوه بر سر، گردن و پشت، می‌تواند در تنه قدامی و اندام‌ها نیز یافت شود. اغلب به اشتباه به عنوان پیلوماتریکسوما، کارسینوم سلول بازال (basal cell carcinoma)، کیست اپیدرمال یا تریکلیممال (trichilemmal cyst) یا لیپوم (lipoma) تشخیص داده می‌شود.
گروه‌های در معرض خطر
PC بیشتر در مردان مسن با تبار اروپای شمالی در دهه ششم زندگی دیده می‌شود، هرچند در افراد آفریقایی-آمریکایی و اسپانیایی‌تبار نیز گزارش شده است. در کودکان و بزرگسالان با نسبت مرد به زن ۳ تا ۴ به ۱ تشخیص داده شده است.
تشخیص و پیش‌آگهی
تشخیص PC معمولاً بیش از یک سال پس از آن که توسط بیمار شناسایی شده، انجام می‌شود. حتی پس از برداشتن جراحی صحیح، اغلب عود می‌کند. این تومور می‌تواند متاستاز دهد و معمولاً به گره‌های لنفاوی منطقه‌ای، ریه‌ها، استخوان و مغز گسترش می‌یابد. عود موضعی بهترین پیش‌بینی‌کننده متاستاز است.