سندروم تغذیه مجدد (Refeeding Syndrome)
سندروم تغذیه مجدد یک عارضه پزشکی است که پس از یک دوره طولانی سوءتغذیه یا گرسنگی رخ می‌دهد. در این حالت، مصرف سریع غذا و مایعات باعث ایجاد عدم تعادل الکترولیت‌ها می‌شود که می‌تواند منجر به اختلال عملکرد چندین عضو و حتی مرگ شود. این وضعیت هم در تغذیه انتری (Enteral) و هم در تغذیه پارنترال (Parenteral) ممکن است رخ دهد و معمولاً در دو هفته اول پس از شروع تغذیه مجدد دیده می‌شود. ویژگی‌های آن شامل هیپوفسفاتمی (Hypophosphatemia)، هیپوکالمی (Hypokalemia)، هیپومنیزمی (Hypomagnesemia)، کمبود تیامین (Thiamine Deficiency)، ادم محیطی، آریتمی (Arrhythmia) و نارسایی قلبی احتقانی است.
عوامل خطر
سابقه بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa)، اختلال مصرف الکل، سوءتغذیه مزمن (مانند سندروم روده کوتاه، بیماری التهابی روده، پانکراتیت مزمن، فیبروز سیستیک، چاقی مفرط با کاهش وزن شدید، روزه‌داری طولانی‌مدت) یا دیابت کنترل‌نشده خطر ابتلا به سندروم تغذیه مجدد را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، بیماران مسن، مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت آنتی‌اسیدها، مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت دیورتیک‌ها، بیماران آنکولوژی و بیماران پس از عمل جراحی با وضعیت طولانی‌مدت عدم مصرف غذا (NPO) نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. هم کودکان و هم بزرگسالان در صورتی که هر یک از این شرایط را داشته باشند، ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. افرادی که بیش از ۷۰ درصد از وزن ایده‌آل بدن خود را از دست داده‌اند یا شاخص توده بدنی (BMI) کمتر از ۱۵ کیلوگرم بر متر مربع دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. شاخص توده بدنی بالاتر، سطح پتاسیم طبیعی و پرآلبومین طبیعی خطر سندروم تغذیه مجدد را کاهش می‌دهد.
علائم و نشانه‌ها
علائم اولیه در بزرگسالان شامل تپش قلب، ادم محیطی، ضعف، اسهال، لرزش و تنگی نفس است. دلیریوم معمولاً در هفته دوم سندروم تغذیه مجدد رخ می‌دهد. تشنج و همولیز نیز ممکن است به دلیل اختلالات شدید الکترولیتی بروز کند. رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) نیز می‌تواند در این شرایط رخ دهد که با افزایش کراتینین کیناز (CK) به اختلال عملکرد کلیه منجر می‌شود. اسهال به دلیل آتروفی روده و ناکافی بودن عملکرد پانکراس رخ می‌دهد که معمولاً پس از چند هفته برطرف می‌شود. کودکان مبتلا به سندروم تغذیه مجدد ممکن است با تب، هپاتومگالی، تعریق، باز شدن درزهای جمجمه، بی‌حالی، بیش‌فعالی و بی‌قراری مواجه شوند.
درمان و پیشگیری
مرگ و میر ناشی از سندروم تغذیه مجدد به عواقب عدم تعادل الکترولیت‌ها و نارسایی قلبی مرتبط است. درمان شامل تغذیه کنترل‌شده و نظارت دقیق بر الکترولیت‌ها و علائم حیاتی در یک محیط کنترل‌شده هنگام شروع تغذیه است. پیشگیری از سندروم تغذیه مجدد با اجتناب از افزایش سریع در دریافت کالری روزانه در بیماران در معرض خطر انجام می‌شود.