نارسایی ثانویه آدرنال (Secondary adrenal insufficiency)

نارسایی ثانویه آدرنال به‌عنوان کاهش هورمون‌های قشر آدرنال به دلیل اختلال در عملکرد هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز، و نه به‌خاطر اختلال در خود غده آدرنال، شناخته می‌شود. هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین (Corticotropin-releasing hormone یا CRH) که از هیپوتالاموس ترشح می‌شود، باعث تحریک آزادسازی هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (Adrenocorticotropic hormone یا ACTH) از هیپوفیز قدامی می‌شود. ACTH تولید گلوکوکورتیکوئیدها را در قشر آدرنال تحریک می‌کند. در نارسایی ثانویه آدرنال، کمبود ACTH وجود دارد که محور هیپوتالاموسی-هیپوفیزی-آدرنال را مختل کرده و باعث کاهش تولید کورتیکواستروئیدها می‌شود.

علل

تومورهای غده هیپوفیز یا ساختارهای اطراف آن شایع‌ترین علت نارسایی ثانویه آدرنال هستند. این تومورها شامل آدنوم‌ها، کیست‌ها، کرانیوفارنژیوم‌ها و سایر تومورها می‌باشند. آسیب‌های تروماتیک مغزی، به‌ویژه آنهایی که به ساقه هیپوفیز آسیب می‌رسانند، نیز باید در نظر گرفته شوند.

علائم و نشانه‌ها

نارسایی ثانویه آدرنال می‌تواند باعث افت فشار خون (Hypotension)، کاهش قند خون (Hypoglycemia)، خستگی و کاهش وزن شود. به دلیل اختلال در عملکرد هیپوفیز یا هیپوتالاموس، ممکن است سایر سیستم‌های غدد درون‌ریز نیز دچار کمبود شوند. اگر تومور چیاستم بینایی نزدیک را فشرده کند، اختلال بینایی ممکن است رخ دهد.

بحران آدرنال

بحران آدرنال (Adrenal crisis) یک عارضه بالقوه خطرناک برای زندگی است. این بحران با افت شدید فشار خون، استفراغ، کم‌آبی بدن، الکترولیت‌های غیرطبیعی و کاهش قند خون مشخص می‌شود. این وضعیت نیاز به ارزیابی فوری و درمان با تجویز سریع مایعات داخل وریدی (Intravenous یا IV) و جایگزینی هورمون‌ها دارد.