عفونت‌های تهاجمی ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا (Haemophilus influenzae) به طور معمول جدی یا تهدیدکننده زندگی هستند و شامل مننژیت (meningitis)، اپی‌گلوتیت (epiglottitis)، پنومونی (pneumonia)، باکتریمی/سپسیس (bacteremia/sepsis)، آرتریت سپتیک (septic arthritis)، استئومیلیت (osteomyelitis)، پریکاردیت (pericarditis) و سلولیت (cellulitis) می‌باشند.

توصیف باکتری

هموفیلوس آنفلوآنزا یک باکتری گرم-منفی پلئومورفیک است که می‌تواند کپسول‌دار (نوع‌پذیر) یا بدون کپسول (غیرنوع‌پذیر) باشد. شش سویه کپسول‌دار متفاوت از نظر آنتی‌ژنی (انواع a تا f) قادر به ایجاد بیماری‌های تهاجمی در افراد از همه گروه‌های سنی هستند. در مقابل، سویه‌های غیرنوع‌پذیر تنها به ندرت باعث باکتریمی و عفونت‌های تهاجمی در بزرگسالان، به ویژه سالمندان و افرادی با شرایط قلبی‌ریوی و/یا نقص ایمنی می‌شوند.

انتقال و میزبان

انسان‌ها تنها میزبانان شناخته‌شده برای هموفیلوس آنفلوآنزا هستند. انتقال از فرد به فرد با تماس مستقیم با ترشحات یا ذرات معلق در هوا صورت می‌گیرد. قبل از ظهور واکسن‌های مؤثر، هموفیلوس آنفلوآنزا نوع b (Hib) مسئول بیش از ۹۵٪ از کل بیماری‌های تهاجمی هموفیلوس آنفلوآنزا و علت اصلی مننژیت باکتریایی در ایالات متحده در کودکان زیر ۵ سال بود. از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۰، همبستگی قوی بین معرفی و اجرای واکسن‌های کونژوگه Hib در نوزادان و کودکان خردسال و کاهش چشمگیر (۹۹٪) بروز بیماری تهاجمی Hib در کودکان زیر ۵ سال وجود داشت.

تظاهرات بالینی

تظاهرات بالینی بیماری‌های تهاجمی مرتبط با هموفیلوس آنفلوآنزا نشان‌دهنده سیستم‌های عضوی است که تحت تأثیر عفونت قرار گرفته‌اند؛ برای مثال:

• مننژیت ممکن است با یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی آغاز شود و با تب، سفتی گردن و/یا تغییر در عملکرد ذهنی ظاهر شود.
• بیماری تهاجمی می‌تواند در ابتدا به صورت یک عفونت موضعی مانند سلولیت با اریتم، سفتی، درد و حساسیت ظاهر شود و به باکتریمی و سپسیس شدید و افت فشار خون پیشرفت کند.
• پیامدهای باکتریمی و بیماری تهاجمی منتشر شامل آرتریت سپتیک، استئومیلیت و/یا پریکاردیت می‌شود.
• یکی از تظاهرات مهم بیماری تهاجمی هموفیلوس آنفلوآنزا، اپی‌گلوتیت است که به دلیل شروع سریع و نرخ بالای عوارض، نیاز به تشخیص و مدیریت فوری دارد.

اپی‌گلوتیت

بیمار معمولی کودک خردسالی در سن ۲ تا ۷ سال (اگرچه بزرگسالان نیز می‌توانند با علائم مشابه مراجعه کنند) است که به طور حاد با تب، گلودرد و تنگی نفس و دیسفاژی پیشرونده همراه با تجمع ترشحات دهانی و آبریزش بزاق مراجعه می‌کند. اریتم و تورم اپی‌گلوت وجود دارد. توجه داشته باشید که معاینه حنجره تنها باید در مکان‌هایی انجام شود که مدیریت راه هوایی به طور مناسب و سریع ممکن باشد.

ملاحظات بیمار اطفال

اپی‌گلوتیت معمولاً در کودکان ۲ تا ۷ ساله رخ می‌دهد.

ملاحظات بیمار دارای نقص ایمنی

Hib دومین ارگانیسم شایع مرتبط با عفونت‌ها در بیماران بعد از اسپلنکتومی است. بیمارانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای باعث اسپلنی عملکردی می‌شوند، مانند آنمی داسی شکل، نیز در معرض خطر بالاتر عفونت تهاجمی هموفیلوس آنفلوآنزا قرار دارند.