پیچ‌خوردگی تخمدان (Ovarian torsion) یک وضعیت حاد است که می‌تواند به عنوان یک فوریت پزشکی زنان شناخته شود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که تخمدان به دور رباط لوله‌پشتی (infundibulopelvic ligament) پیچیده و موجب قطع جریان خون به تخمدان می‌شود، که به نوعی یک تورنیکه ایجاد می‌کند. پیچ‌خوردگی تخمدان ۲.۷٪ از تمامی فوریت‌های پزشکی زنان را تشکیل می‌دهد. این عارضه در زنان ۲۰ تا ۳۰ ساله شایع‌تر است، اما می‌تواند در هر سنی، از اوایل کودکی (به ندرت) تا پس از یائسگی، رخ دهد. پیچ‌خوردگی تخمدان در سمت راست بیشتر رخ می‌دهد.

نشانه‌ها و علائم

بیماران با علائم متنوعی مراجعه می‌کنند که تشخیص این وضعیت را در شرایط اضطراری به چالش می‌کشد. شایع‌ترین نشانه، شروع ناگهانی درد تیز و شدید در یکی از نواحی پایین شکم (راست یا چپ) است که تنها چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و سپس به درد مبهمی تبدیل می‌شود و مجدداً در فواصل مختلف با دردهای تیز و شدید عود می‌کند. این نوع بروز بیشتر با پیچ‌خوردگی جزئی یا متناوب همراه است. بیماران معمولاً با شروع تدریجی درد کولیکی و نه‌چندان شدید نیز مراجعه می‌کنند. اغلب بیماران در هنگام وقوع درد از حالت تهوع و استفراغ نیز شکایت دارند.

معاینه شکمی

معاینه شکم ممکن است نشان‌دهنده حساسیت بازگشتی مثبت و انقباض عضلات شکم باشد یا در صورتی که تخمدان در زمان معاینه به طور حاد پیچ نخورده باشد، ممکن است به نظر خوش‌خیم‌تر برسد.

عوامل خطر

عوامل خطر شامل کیست تخمدانی با اندازه بیش از ۴-۶ سانتی‌متر یا با اجزای جامد، سابقه پیچ‌خوردگی قبلی، بارداری و سابقه جراحی لگنی می‌باشند. ممکن است بیماران قبلاً سابقه کیست تخمدانی نداشته باشند.