استاتوس اپیلپتیکوس (Status Epilepticus) به تشنجی مداوم که بیش از ۵ دقیقه طول بکشد یا مجموعه‌ای از تشنج‌ها که بین آن‌ها بازگشت هوشیاری رخ ندهد، اطلاق می‌شود. پس از این مدت، تشنج‌ها به احتمال زیاد بدون درمان به‌طور خودبه‌خود متوقف نمی‌شوند.
علل
استاتوس اپیلپتیکوس ممکن است در بیماران مبتلا به صرع شناخته‌شده رخ دهد، اما همچنین می‌تواند علامت اولیه تعدادی از بیماری‌ها باشد. شایع‌ترین علت این وضعیت، پایین بودن سطح خونی داروهای ضدصرع بیمار از حد درمانی (Subtherapeutic Level) است. دیگر علل رایج شامل موارد زیر هستند:
- عفونت سیستم عصبی مرکزی (CNS Infection)
- هموراژی داخل‌جمجمه‌ای (Intracranial Hemorrhage)
- سکته مغزی (Stroke)
- آسیب مغزی ناشی از کمبود اکسیژن (Anoxic Brain Injury)
- ناهنجاری‌های مادرزادی (Congenital Malformations)
- اختلالات متابولیک یا الکترولیتی (Metabolic or Electrolyte Abnormalities)
- مسمومیت دارویی (Drug Intoxication)
- قطع مصرف الکل (Alcohol Withdrawal)
انواع بالینی
- استاتوس اپیلپتیکوس تونیک-کلونیک (Tonic-Clonic Status Epilepticus)
- این نوع شایع‌ترین شکل است و شامل حرکات ریتمیک خم شدن و کشش اندام‌ها (Rhythmic Flexion and Extension) همراه با از دست دادن هوشیاری می‌باشد (استاتوس جنرالیزه).
- استاتوس اپیلپتیکوس غیرتشنجی (Nonconvulsive Status Epilepticus)
- در این حالت بیمار تغییر در سطح هوشیاری دارد، اما حرکات ریتمیک وجود ندارد. این نوع می‌تواند به‌عنوان پیامدی از درمان استاتوس تشنجی نیز ظاهر شود.
- استاتوس اپیلپتیکوس جزئی ساده (Simple Partial Status Epilepticus یا SPSE)
- این نوع، تشنجی کانونی بدون اختلال هوشیاری است که بیش از ۵ دقیقه طول می‌کشد. علائم بالینی بسته به محل فعالیت تشنجی می‌توانند بسیار متنوع باشند.
- ممکن است فقط با ناهنجاری‌های حرکتی کانونی ظاهر شود که گاهی به آن صرع پارشیالیس کانتینوا (Epilepsia Partialis Continua) گفته می‌شود.
- همچنین ممکن است با پدیده‌های حسی خاص مانند پارستزی‌ها، توهمات بویایی یا بینایی، یا بی‌حسی همراه باشد.
اهمیت درمان
استاتوس اپیلپتیکوس جنرالیزه می‌تواند کشنده باشد و نیاز به ارزیابی و درمان فوری دارد.