هیپوپیتوئیتاریسم پس از زایمان (که بهطور رایج به عنوان سندرم شیهان شناخته میشود) به وضعیتی اشاره دارد که در آن عملکرد هیپوفیز قدامی پس از بارداری کاهش یافته، مختل یا بهطور کامل از بین رفته است.
این وضعیت به علت نکروز ایسکمیک ناشی از خونریزی شدید یا خونریزی پس از زایمان در هنگام زایمان به وجود میآید. آسیب به غده هیپوفیز میتواند منجر به اختلال در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد و/یا سایر محورهای هورمونی شود. میزان آسیب ممکن است کم باشد یا به از دست رفتن کامل تمام هورمونهای هیپوفیز قدامی منجر شود.
شیوع این بیماری در کشورهای صنعتی به دلیل دسترسی سریع به انتقال خون و اقدامات پیشگیرانه در زمان زایمان نادر است. عوامل خطر برای ابتلا به هیپوپیتوئیتاریسم پس از زایمان شامل باقیماندن جفت، خونریزی پس از زایمان، چندزایی، داشتن اختلال خونریزی و هر عامل دیگری است که میتواند به خونریزی پس از زایمان منجر شود (مانند زایمان عملیاتی، طولانیمدت بودن زایمان، عفونت، آتونی رحم).
در صورتی که این وضعیت بهطور حاد در زمان خونریزی اتفاق بیفتد، بیماران با افت فشار خون (هیپوتانسیون)، تپش قلب (تاکیکاردیا) و کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) مواجه میشوند. متأسفانه، این علائم به عنوان نشانههای کمخونی ناشی از خونریزی حاد نیز ظاهر میشوند و بنابراین ممکن است تشخیص به تأخیر بیفتد. بهطور معمول، یک فاصله زمانی نسبتاً طولانی بین خونریزی و شروع علائم وجود دارد؛ ممکن است سالها بین این واقعه و بروز علائم فاصله باشد.
بیماران ممکن است با شکایت از آمنوره (قطع قاعدگی) که از زمان زایمان یا کمی بعد از آن شروع شده است مراجعه کنند. همچنین ممکن است بیان کنند که در شیردهی دچار مشکل شده یا اصلاً شیر نداشتهاند. سایر علائم حمایتی شامل ویژگیهای مرتبط با کمکاری تیروئید (مانند خستگی، افزایش وزن، ریزش مو) یا کاهش سایر هورمونها (مانند گرگرفتگی، افت فشار خون، کاهش قند خون) است. برخی از بیماران بدون علامت خواهند بود. بسیار نادر است که بیماران با بحران آدرنال مراجعه کنند؛ این وضعیت میتواند بهطور ناگهانی به یک وضعیت اضطراری تهدیدکننده زندگی تبدیل شود که باید بلافاصله به آن رسیدگی شود.