بیماری اُپیستُورخیازیس (Opisthorchiasis) یک بیماری زئونوتیک است که توسط دو گونه از فلوک‌های کبدی (liver flukes) ایجاد می‌شود: اُپیستُورخیس ویورینی (Opisthorchis viverrini) که در ویتنام، تایلند، لائوس و کامبوج یافت می‌شود و اُپیستُورخیس فِلینئوس (Opisthorchis felineus) که در ایتالیا، آلمان، بلاروس، روسیه، قزاقستان و اوکراین یافت می‌شود.

چرخه انتقال

تخم‌ها ابتدا توسط حلزون‌ها بلعیده می‌شوند. این تخم‌ها باز شده و ماهی‌های آب شیرین با سرکاریا (cercariae) آلوده می‌شوند. در ماهی‌ها، سرکاریا به شکل کیست درمی‌آیند. انسان‌ها پس از مصرف ماهی آب شیرین خام، نیم‌پز، نمک‌سود، ترشی‌شده یا دودی‌شده که این انگل‌های لاروی را در خود دارند، آلوده می‌شوند. کرم‌های بالغ در انسان در مجاری صفراوی و پانکراسی زندگی می‌کنند.

علائم بالینی

بیشتر بیماران بدون علامت هستند، اما برخی ممکن است ۲ تا ۴ هفته پس از تماس حاد دچار تب و درد شکمی شوند. علائم پوستی مانند کهیر (urticaria) به ندرت مشاهده می‌شود. ارزیابی‌های آزمایشگاهی ممکن است ائوزینوفیلی محیطی (peripheral eosinophilia) را نشان دهد. بیمارانی که به عفونت مزمن دچار هستند، ممکن است با درد شکمی و کاهش وزن مراجعه کنند. انسداد مجاری صفراوی ممکن است به کلانژیت (cholangitis) یا آبسه کبدی منجر شود.

تشخیص و درمان

تشخیص از طریق شناسایی تخم‌ها در مدفوع انجام می‌شود. کرم‌های بالغ ممکن است در طی کولانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP) یا گاهی در حین سونوگرافی کیسه صفرا مشاهده شوند. درمان با پرازی‌کوانتل (praziquantel) یا آلبندازول (albendazole) صورت می‌گیرد.

عفونت با اُپیستُورخیس ویورینی با کلانژیوسارکوما (cholangiocarcinoma) در مناطق بومی ارتباط دارد.