پرهاکلامپسی یک عارضه بالقوه تهدیدکننده زندگی در دوران بارداری است که در حدود 4%-9% از بارداریها رخ میدهد. پرهاکلامپسی با ویژگیهای شدید (Severe Features) در 1%-7% از بارداریها دیده میشود. در میان زنان مبتلا به شدیدترین اشکال پرهاکلامپسی، 10%-20% ممکن است در نهایت به سندروم HELLP (Hemolysis, Elevated Liver enzymes, and Low Platelets) دچار شوند.
پرهاکلامپسی یک بیماری سیستمیک در بارداری است که با افزایش فشار خون جدید بعد از هفته 20 بارداری همراه با شواهدی از آسیب ارگانهای انتهایی (End Organ Damage) مشخص میشود. به طور سنتی، این آسیب با پروتئینوری (Proteinuria) شناسایی میشد، اما امروزه پرهاکلامپسی حتی در غیاب پروتئینوری نیز قابل تشخیص است، به شرطی که سایر نشانههای آسیب ارگان انتهایی مانند سردرد مقاوم به درمان (نشانه اختلال عصبی)، اختلال کلیوی، یا اختلال کبدی وجود داشته باشد.
پرهاکلامپسی یک بیماری واحد نیست بلکه طیفی از اختلالات است. این طیف عموماً به دو دسته تقسیم میشود:
- پرهاکلامپسی بدون ویژگیهای شدید (Without Severe Features)
- پرهاکلامپسی با ویژگیهای شدید (With Severe Features)
معیارهای تشخیص پرهاکلامپسی با ویژگیهای شدید:
- ترومبوسیتوپنی (Thrombocytopenia): شمارش پلاکت <100,000 در میکرولیتر
- اختلال عملکرد کبدی: تستهای عملکرد کبدی > 2 برابر حد بالای نرمال
- اختلال عملکرد کلیوی: کراتینین >1.1 میلیگرم در دسیلیتر یا دو برابر شدن سطح پایه بیمار
- ادم ریوی (Pulmonary Edema)
- اختلالات عصبی (Neurologic Dysfunction)
بیمارانی که این علائم و نشانهها را ندارند، در دسته پرهاکلامپسی بدون ویژگیهای شدید قرار میگیرند.
عوامل خطر رایج پرهاکلامپسی:
- نولیپاریتی (Nulliparity): بارداری اول
- فشار خون مزمن (Chronic Hypertension)
- بیماریهای کلیوی و دیابت پیش از بارداری
- چاقی (Obesity)
- استفاده از فناوریهای کمکباروری (Assisted Reproductive Technology)
- سابقه خانوادگی اختلالات طیف پرهاکلامپسی
- عوارض خاص بارداری مانند بارداری مولار و بارداری چندقلویی (Multifetal Pregnancy)
علائم بالینی:
- علائم اولیه ممکن است ترکیبی از موارد زیر باشد:
- درد شکمی و حساسیت: در ناحیه فوقانی راست شکم (Right Upper Quadrant) یا اپیگاستر
- تهوع و استفراغ
- ادم (Edema)
- بیحالی (Malaise)
- سردرد
- تغییرات بینایی
- ممکن است بیماری در مراحل اولیه بدون علامت باشد.
عوارض پرهاکلامپسی:
- تشنج (Seizures)
- جداشدگی جفت (Placental Abruption)
- خونریزی پس از زایمان (Postpartum Hemorrhage)
- انعقاد منتشر داخل عروقی (DIC)
- ادم ریوی
- نارسایی حاد کلیوی
- سکته مغزی هموراژیک (Hemorrhagic Stroke)
هر یک از این عوارض میتواند منجر به مرگ مادر و/یا جنین شود.
موضوع مرتبط: اکلامپسی (Eclampsia)