ویروس سینسیشیال تنفسی (RSV) یک ویروس RNA تکرشتهای با سوی منفی و دارای پوشش است. این ویروس به طور گستردهای در طبیعت وجود دارد و موجب بروز اپیدمیهای فصلی در سراسر جهان میشود. در نیمکره شمالی، این اپیدمیها معمولاً از نوامبر تا آوریل رخ میدهند و در ماههای ژانویه یا فوریه به اوج میرسند. در نیمکره جنوبی، اپیدمیها از ماه مه تا سپتامبر اتفاق میافتند و در ماههای مه، ژوئن یا ژوئیه به اوج میرسند. عفونت با RSV به قدری شایع است که بیشتر کودکان در ایالات متحده تا سن ۲ سالگی به آن مبتلا میشوند.
انتقال ویروس پس از تماس با سطوح آلوده یا ترشحات حاوی ویروس صورت میگیرد و محلهای اصلی تلقیح، مسیرهای نازوفارنژیال و غشاهای مخاطی چشمی هستند. اگرچه تماس مستقیم به عنوان شایعترین روش انتقال شناخته شده است، قطرات بزرگ آئروسل نیز در این امر نقش دارند. شستشوی دست و رعایت احتیاطات تماس از اقدامات مهم کنترل عفونت برای پیشگیری از انتقال بیمارستانی است، زیرا ویروس میتواند برای چندین ساعت روی دستها و سطوح آلوده زنده بماند. دوره کمون بیماری معمولاً ۴ تا ۶ روز طول میکشد.
RSV باعث بیماری حاد دستگاه تنفسی در میزبانهای ایمنی سالم و ایمنی تضعیف شده در هر سنی میشود. این ویروس شایعترین علت عفونت حاد دستگاه تنفسی فوقانی (URTI) و تحتانی (LRTI) در کودکان است. شدت بیماری، از جمله میزان مرگ و میر، در گیرندگان پیوند سلولهای بنیادی هماتوپوئتیک (HSCT) بالاترین است؛ میزان مرگ و میر تخمینی در افراد تحت درمان و بدون درمان با پیوند سلولهای بنیادی حدود ۶۰ درصد است. خطر به خصوص در دوره پیوند بالا است. برای گیرندگان پیوند اعضای جامد (SOT)، خطر بین میزبانهای ایمنی سالم و گیرندگان HSCT قرار دارد. با این حال، مطالعهای بر روی گیرندگان SOT نشان داد که با وجود نرخ بالای بستری و مراقبت در ICU، مرگ و میر ناشی از RSV به اندازهای که قبلاً گزارش شده بود (تا ۳۳ درصد در گیرندگان پیوند ریه) بالا نیست.
این بیماری ویروسی ممکن است بسته به سن بیمار، وضعیت سلامتی و اینکه این عفونت اولیه یا ثانویه است، به صورت متفاوتی ظاهر شود. علائم RSV در بیشتر بیماران خفیف است و شامل احتقان بینی، رینوره، عطسه، کاهش دریافت خوراک، سرفه و گاهی تب است. در بیماران جوانتر، RSV ممکن است باعث برونشیولیت (التهاب مجاری هوایی کوچک در ریهها) یا پنومونی ویروسی شود که با آبریزش بینی، تحریکپذیری، خسخس سینه، افزایش کار تنفس و هیپوکسمی تظاهر میکند. در نوزادان بسیار جوان، آپنه ممکن است یکی از اولین علائم تظاهر بیماری باشد. RSV ممکن است به صورت بیماری مشابه کروپ با سرفه پارسی و استریدور نیز تظاهر کند. در نوزادان و کودکان خردسال با عفونت اولیه، بیماری ممکن است به صورت LRTI با برونشیولیت یا پنومونی ظاهر شود. در ۲۰ درصد از نوزادانی که به بیمارستان مراجعه میکنند، آپنه ممکن است علامت تظاهر باشد. آپنه بیشتر در نوزادان نارس و در کسانی که هیپوکسمی شدید دارند مشاهده میشود. کودکان بزرگتر و بزرگسالان بیشتر احتمال دارد با علائم URTI یا تراکئوبرونشیت مراجعه کنند. RSV همچنین به عنوان یک عامل مهم در بروز اوتیت میانی حاد در کودکان خردسال با برونشیولیت شناخته شده است. با این حال، در بزرگسالان مسن یا ایمنی تضعیف شده، این شرایط ممکن است به یک LRTI شدید پیشرفت کند. در مطالعهای بر روی گیرندگان SOT بزرگسال، شایعترین علائم تب، سرفه و دیسپنه بود. علائم کمتر شایع شامل رینوره و خسخس سینه بود.
بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به LRTI مرتبط با RSV هستند عبارتند از:
- نوزادان زیر ۶ ماه، به ویژه کسانی که در نیمه اول فصل RSV متولد شدهاند و آنهایی که به مهدکودک میروند
- نوزادان و کودکانی با بیماری زمینهای ریوی، مانند دیسپلازی برونکوپولمونری
- نوزادان متولد شده قبل از ۳۵ هفته بارداری
- نوزادان و کودکانی با بیماری قلبی مادرزادی
- نوزادانی که در معرض دود دست دوم قرار گرفتهاند
- بیماران ایمنی تضعیف شده (مثلاً افراد با نقص ایمنی ترکیبی شدید، لوکمیا، یا پیوند مغز استخوان یا ریه)
- بیماران در هر گروه سنی با آسم شدید
- بزرگسالان با بیماریهای قلبیریوی
- بیماران مسن با بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)