ویروس زیکا یک ویروس RNA تک‌رشته‌ای است که از طریق نیش پشه‌ها منتقل می‌شود و به خانواده فلاوی‌ویریده (Flaviviridae) تعلق دارد. این ویروس به ویروس دنگی (dengue virus) نزدیک است. انتقال به انسان عمدتاً از طریق نیش پشه‌های آلوده آئدس اجیپتی (Aedes aegypti) یا آئدس آلبوپیکتوس (Aedes albopictus) در مناطق بومی مانند نواحی گرمسیری آفریقا، آسیای جنوب شرقی، جزایر اقیانوس آرام جنوبی و اخیراً در آمریکا صورت می‌گیرد. در سال ۲۰۱۵، شیوع ویروس زیکا برای اولین بار در برزیل، کلمبیا و سورینام گزارش شد. موارد مرتبط با سفر نیز در ایالات متحده گزارش شده‌اند؛ موارد انتقال جنسی مشکوک به وقوع بوده و ویروس زیکا در مایع منی مردان آلوده یافت شده است. انتشار ویروسی در ترشحات واژینال زنان آلوده نیز ثبت شده است. تعداد کمی از موارد انتقال محلی ویروس زیکا از طریق پشه‌ها در میامی فلوریدا و برانزویل تگزاس گزارش شده است. از اواخر سال ۲۰۱۶، انتقال ویروس زیکا در آمریکا به طور قابل توجهی کاهش یافته است. موارد نادری از انتقال غیرجنسی انسان به انسان نیز گزارش شده‌اند. هیچ تمایل آشکار جنسی یا سنی برای عفونت ویروس زیکا وجود ندارد.
علائم بالینی و تشخیص ویروس زیکا
بیست تا بیست و پنج درصد از بیماران آلوده به ویروس زیکا علائم بالینی نشان می‌دهند. پس از نیش زدن توسط یک پشه آلوده، تقریباً ۳ تا ۱۴ روز طول می‌کشد تا علائم ظاهر شوند. معیارهای تشخیصی بیماری ویروس زیکا شامل بثورات ماکولار و پاپولار اریتماتوز گسترده (درگیر کننده صورت، تنه، اندام‌ها، کف دست و/یا کف پا) و حداقل یکی از موارد زیر است: تب، آرتریتیس، آرتریالژیا و/یا کونژکتیویت. علائم دیگر ممکن است شامل میالژیا، سردرد، گلودرد، سرفه، استفراغ و اسهال باشد.
علائم معمولاً خفیف، کوتاه‌مدت (۲ تا ۷ روز) و خود محدود شونده هستند. در مروری در سال ۲۰۱۹، بثورات در ۹۰٪ از ۲۴۰ مورد مشاهده شد. خونریزی مخاطی-جلدی در حدود ۸٪ از افراد رخ داد و کونژکتیویت در بیش از یک‌سوم افراد مشاهده شد. عفونت ویروسی زیکا در بیماران باردار با میکروسفالی در نوزادان مرتبط بوده است (نگاه کنید به عفونت مادرزادی ویروس زیکا). همچنین مواردی از از دست رفتن جنین در زنانی که به ویروس زیکا آلوده بودند وجود دارد. اعتقاد بر این است که این نتایج ناشی از عفونت مادرزادی با ویروس زیکا است. علاوه بر این، سندرم گیلن-باره (Guillain-Barré syndrome) و سایر اختلالات عصبی در بیمارانی که در معرض ویروس زیکا بودند گزارش شده است.
با توجه به اینکه ارائه بالینی با سایر ویروس‌های آربو مانند تب دنگی و چیکونگونیا همپوشانی دارد، ممکن است موارد به اشتباه به عنوان عفونت آربوویروسی دیگر تشخیص داده شوند.
ویروس زیکا توانایی ایجاد شیوع را دارد، اما موارد در مسافران بازگشته به مناطق غیر بومی به ندرت گزارش می‌شود. در حالی که ویروس زیکا از طریق نیش پشه آلوده منتقل می‌شود، گزارش‌هایی از انتقال انسان به انسان از طریق انتقال جنسی و همچنین از طریق انتقال خون وجود دارد.