سندرم فیبروماتوز هیالین (Hyaline fibromatosis syndrome یا HFS) گروهی از سندرم‌های نادر ژنتیکی است که با رسوب نامناسب مواد ماتریکس خارج‌سلولی هیالین در بافت‌های مختلف مشخص می‌شود. این رسوبات منجر به بروز ضایعات پاپولونودولار پوستی، هیپرتروفی لثه (gingival hypertrophy)، انقباضات مفصلی (joint contractures) و ضایعات استئولیتیک (osteolytic lesions) در دوران نوزادی یا اوایل کودکی می‌گردد. در موارد بسیار شدید، ممکن است رسوبات هیالین در سیستم‌های مختلف ارگان‌ها مانند دستگاه گوارش نیز مشاهده شود.
شیوع و توزیع
HFS بسیار نادر است و کمتر از ۱۰۰ مورد در سراسر جهان گزارش شده است. این سندرم به‌طور برابر در زنان و مردان دیده می‌شود. بیشتر موارد گزارش شده در افرادی با قومیت ترکی، هندی و مراکشی بوده است، اما توزیع واقعی آن ناشناخته است.
زیرگروه‌ها و علت ژنتیکی
HFS شامل دو زیرگروه فیبروماتوز هیالین جوانان (juvenile hyaline fibromatosis یا JHF) و هیالینوز سیستمیک نوزادان (infantile systemic hyalinosis یا ISH) می‌باشد. هر دو اختلال ناشی از جهش‌های مخرب در ژن کدکننده پروتئین مورفوژنز مویرگی ۲ (capillary morphogenesis protein 2 یا CMG2؛ همچنین به عنوان گیرنده سم آنتراکس ۲ یا ANTXR2 شناخته می‌شود) هستند و به صورت اتوزومال مغلوب به ارث می‌رسند. CMG2 یک پروتئین تراغشایی است که با پروتئین‌های ماتریکس خارج‌سلولی مانند کلاژن VI تعامل دارد. فرض بر این است که CMG2 حمل و نقل لیزوزومی کلاژن VI را برای تخریب میانجی‌گری می‌کند، بنابراین جهش‌های CMG2 منجر به رسوب غیرطبیعی و تجمع مواد هیالین خارج‌سلولی حاوی کلاژن VI در بافت‌های مختلف می‌شود.
علائم بالینی
تظاهرات بالینی ISH مشابه JHF است اما شدیدتر بوده و زودتر، در نوزادی به جای کودکی، بروز می‌کند. فرضیه‌ای مطرح شده است که جهش‌های ISH در CMG2 تمایل به ایجاد قطع پروتئین دارند، در حالی که جهش‌های JHF تمایل به جهش‌های میسنس دارند که ممکن است فقط به‌طور خفیف عملکرد پروتئین حاصل را تحت تأثیر قرار دهند.
علائم پوستی و سیستمیک
ضایعات پوستی مشخص HFS بدون علامت و به‌طور آهسته رشد می‌کنند و معمولاً به صورت پاپول‌های صورتی در اطراف بینی یا ندول‌هایی روی سر، پشت و زانوها ظاهر می‌شوند. هیپرتروفی لثه ممکن است به قدری شدید باشد که تغذیه را مختل کند و منجر به سوءتغذیه و عفونت‌های مکرر در نوزادی گردد. از ویژگی‌های ناتوان‌کننده بیماری، انقباضات مفصلی پیشرونده و دردناک است که توانایی حرکتی را محدود می‌کند، اغلب در زانوها، آرنج‌ها، انگشتان و مفاصل ران. ندول‌ها می‌توانند در اندام‌های داخلی نیز تشکیل شده و باعث اختلال عملکرد اندام‌ها شوند. وقتی این اتفاق در روده‌ها رخ می‌دهد، افراد مبتلا ممکن است دچار اسهال شدید و انتروپاتی از دست دادن پروتئین شوند که با ناتوانی در رشد همراه است.
پیشرفت و عوارض بیماری
HFS معمولاً پیشرونده و ناتوان‌کننده است و باعث می‌شود بیشتر نوجوانان و بزرگسالان بستری یا وابسته به ویلچر شوند. در حالی که افراد با JHF و تظاهر خفیف بیماری می‌توانند تا بزرگسالی زنده بمانند، کسانی که بیماری شدید دارند اغلب فراتر از کودکی زنده نمی‌مانند. موارد شدید ISH می‌توانند باعث عوارض تهدیدکننده زندگی در اوایل مانند اسهال غیرقابل کنترل، عفونت‌های مکرر و نارسایی چندسیستمی شوند و می‌توانند منجر به مرگ در اوایل نوزادی شوند.
سیستم درجه‌بندی
یک سیستم درجه‌بندی برای HFS پیشنهاد شده است که HFS را به درجه ۱ (خفیف؛ محدود به درگیری پوستی و لثه‌ای)، درجه ۲ (متوسط؛ درجه ۱ + درگیری مفصلی)، درجه ۳ (شدید؛ درجه ۲ + علائم درگیری اندام‌های داخلی) و درجه ۴ (کشنده؛ درجه ۳ + علائم عدم جبران بالینی) طبقه‌بندی می‌کند.