سیستیسِرکوزیس (Cysticercosis)
سیستیسِرکوزیس بهعنوان عفونت سیستمیک و تهاجمی بافتها در مرحله لارو (سیستیسِرکوس) کرم نواری خوک، تنیا سولیوم (Taenia solium)، تعریف میشود. این لارو میتواند ماهیچهها، چشمها، مغز و سایر بافتها را آلوده کند. اغلب این تصور غلط وجود دارد که سیستیسِرکوزیس از طریق خوردن گوشت خوک بهدست میآید، اما اینگونه نیست. مصرف گوشت خوک حاوی کیستهای لاروی تنیا سولیوم توسط انسان منجر به تنیازیس (taeniasis)، یعنی عفونت کرم نواری بالغ در روده انسان، میشود. از سوی دیگر، سیستیسِرکوزیس از طریق بلع تخمهای تنیا سولیوم بهدست میآید که معمولاً از طریق انتقال مدفوعی-دهانی از یک حامل کرم نواری (اغلب یک کارگر مواد غذایی بدون علائم یا از طریق خودعفونتی) صورت میگیرد. زمانی که سیستیسِرکوزیس سیستم عصبی مرکزی (CNS) را درگیر کند، بهعنوان نورو سیستیسِرکوزیس (neurocysticercosis) شناخته میشود.
نورو سیستیسِرکوزیس (Neurocysticercosis)
نورو سیستیسِرکوزیس عمدتاً بر افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند تأثیر میگذارد، اما بهعنوان یک عفونت نوظهور قابل توجه در کشورهای توسعهیافته شناخته میشود. اگرچه شیوع دقیق آن ناشناخته است، اما در کشورهای آمریکای لاتین، آفریقای جنوب صحرای بزرگ، شبه قاره هند، جنوب شرقی آسیا، کره و چین بومی است. این بیماری به مدت طولانی بهعنوان یک بیماری نادر در کشورهای توسعهیافته محسوب میشد. با این حال، با توجه به پیشرفتهای جهانیسازی و افزایش تعداد مهاجران از مناطق بومی تنیا سولیوم، هم شیوع و هم آگاهی از نورو سیستیسِرکوزیس در کشورهای صنعتی بهطور قابل توجهی افزایش یافته است. در ایالات متحده، هر ساله حدود ۱۰۰۰ مورد جدید نورو سیستیسِرکوزیس گزارش میشود که بیشتر موارد از نیویورک، کالیفرنیا، تگزاس، اورگان و ایلینوی گزارش شده است. در یک مطالعه ملی که به بررسی فراوانی بستری شدن برای نورو سیستیسِرکوزیس در ایالات متحده بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ پرداخت، افراد اسپانیاییتبار بهویژه مردان بین ۲۰ تا ۴۴ سال بیشترین خطر را داشتند. موارد پراکندهای که به سفر به و از کشورهای بومی تنیا سولیوم مربوط میشود نیز در ایالتهای دیگر رخ میدهد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده (CDC) سیستیسِرکوزیس را یکی از عفونتهای انگلی نادیدهگرفتهشده میداند که هدف اقدام بهداشت عمومی قرار گرفته است.
هنگامی که انسانها غذا یا آب آلوده به تخمهای تنیا سولیوم را مصرف میکنند، تخمها به جنینهایی تبدیل میشوند که از طریق مخاط روده به جریان خون وارد میشوند. جنینها در بافتهای اندامهای انتهایی جای میگیرند و به لارو (سیستیسِرکی) تبدیل میشوند. کیستهای سیستیسِرکی چهار مرحله توسعه را طی میکنند: مرحله وزیکولار (کیست با لارو زنده)، مرحله کولوییدی (کیست با لارو در حال تجزیه یا مرده)، مرحله ندولار دانهای و مرحله کلسیفیهشده. لازم به ذکر است که لاروهای زنده فقط در دو مرحله اول (وزیکولار و کولوییدی) حضور دارند و این مراحل تنها مراحلی هستند که به درمان ضدانگلی نیاز دارند و به آن پاسخ میدهند.
در نورو سیستیسِرکوزیس، آنکوسفِرها (لاروهای تهاجمی) به CNS وارد میشوند. بسته به محل، نورو سیستیسِرکوزیس به بیماری پارانشیمال و اکستراپارانشیمال تقسیم میشود. نوع اکستراپارانشیمال به انواع بطنی، زیرعنکبوتیه، شکاف سیلوین، چشمی و نخاعی تقسیم میشود. بیماران مبتلا به نورو سیستیسِرکوزیس میتوانند بدون علامت باشند. وقتی علائم ظاهر میشوند، تظاهرات بالینی نورو سیستیسِرکوزیس پارانشیمال و اکستراپارانشیمال بهوضوح متفاوت است.
نورو سیستیسِرکوزیس پارانشیمال شایعترین علت صرع/تشنج اکتسابی در مناطق بومی است. تشنجها میتوانند زمانی که کیستها در مراحل قابل حیات یا تخریبی هستند، بروز کنند. بسته به محل و تعداد ضایعات پارانشیمال مغزی، بیماران ممکن است با نقصهای حرکتی یا حسی، مشکل در گفتار، پارکینسونیسم، یا انفارکتوسهای لاکونار یا بزرگ مغزی ناشی از ایسکمی مغزی یا آنژیت سیستیسِرکوزیس مواجه شوند. وقتی واکنش التهابی شدید در اطراف کیستها رخ میدهد، بیماران دچار کما، کاهش هوشیاری یا آنسفالیت (آنکفالیت سیستیسِرکوزیس) میشوند.
نورو سیستیسِرکوزیس اکستراپارانشیمال با علائم افزایش فشار داخل جمجمه و هیدروسفالوس ناشی از انسداد مسیرهای خروج مایع مغزینخاعی (CSF) توسط کیستهای بطنی تظاهر میکند. در موارد نورو سیستیسِرکوزیس داخل بطنی، دو سندرم قابل توجه وجود دارد: سندرم برونز و سندرم هیدروسفالوس دو حفرهای. سندرم برونز با اپیزودهای از دست دادن ناگهانی هوشیاری مربوط به حرکات سر مشخص میشود، زمانی که کیستها در بطن چهارم باعث انسداد متناوب مجرای مغزی بهوسیله مکانیزم سوپاپ توپی میشوند. سندرم هیدروسفالوس دو حفرهای بهعنوان اتساع همزمان بطنهای سوم و چهارم بهدلیل انسداد همزمان مجرای مغزی و فورامیناهای