هیولای گیلا (Gila monster) با نام علمی (Heloderma suspectum) تنها گونه مارمولک سمی بومی ایالات متحده آمریکا است. این مارمولک بزرگ در مناطق بیابانی آریزونا، غرب نیومکزیکو، جنوب شرقی کالیفرنیا، نوک جنوبی نوادا، جنوب غربی یوتا و شمال غربی مکزیک زندگی می‌کند. هیولای گیلا بدنی سنگین و سری بزرگ دارد و طول آن به حدود ۵۰ سانتی‌متر (۲۰ اینچ) می‌رسد. این مارمولک فک‌های قدرتمندی دارد که غدد سمی آن در قسمت جلوی فک پایین قرار گرفته‌اند. هنگامی که مارمولک گاز می‌گیرد، زهر به بافت قربانی منتقل می‌شود.

ترکیبات زهر هیولای گیلا

زهر هیولای گیلا حاوی مجموعه‌ای از ترکیبات شامل L-آمینو اسید اکسیداز، هیالورونیداز، فسفولیپاز A، سروتونین و کالیکرین‌های بسیار فعال است که کینین‌های وازواکتیو آزاد می‌کنند. میزان سم‌پاشی به مدت زمانی که هیولای گیلا به قربانی متصل می‌ماند، بستگی مستقیم دارد. تاکنون هیچ مرگی در انسان‌های سالم که توسط هیولای گیلا گزیده شده‌اند، در ایالات متحده گزارش نشده است.

علائم محلی و سیستمیک

بیشتر گزش‌های هیولای گیلا در نمونه‌های اسیر رخ می‌دهد. در محل زخم ممکن است بریدگی‌های متعدد ایجاد شود که می‌تواند به شدت خونریزی کند، ادم، وازواسپاسم با سیانوز، اکیموز و/یا دندان‌های باقی‌مانده مشاهده شود. قربانیان ممکن است از درد سوزشی یا ضربان‌دار شدید شکایت کنند که می‌تواند ساعت‌ها ادامه یابد و به سمت نواحی مجاور پخش شود.

علائم سیستمیک شامل ضعف عمومی، تهوع، استفراغ، تعریق زیاد، تاکی‌کاردی، افت فشار خون، تنگی نفس، سبکی سر، آنژیوادم، لنفانژیت و لنفادنوپاتی است.

حساسیت نادر

حساسیت نادر به زهر هیولای گیلا گزارش شده است.