درماتیت دست یا "اگزمای دست" یکی از شایع‌ترین اشکال اگزما است که اغلب گزارش نمی‌شود. این بیماری شایع‌ترین درماتوز شغلی است.

انواع بالینی رایج عبارتند از:

• شکاف‌های مزمن
• وزیکول‌های عودکننده که اغلب خارش‌دار هستند (دی‌هیدروتیک)
• هیپرکراتوتیک (درماتیت دست پسوریازیس‌فرم)
• هیپرکراتوز نوک انگشتان (پالپیتیس)
• بین‌انگشتی – پوسته‌ریزی و تحریک در طول انگشتان
• نم‌دانه‌ای – پلاک‌های پوسته‌دار حلقوی

درماتیت حاد دست با خارش، اریتم و وزیکول‌هایی که ممکن است بترکند، تراوش کنند و دلمه ببندند، ظاهر می‌شود. اگر درمان نشود، نواحی آسیب‌دیده ممکن است پوسته‌ریزی کنند که می‌تواند به لیکنیفیکاسیون مزمن، شکاف و ضخیم شدن پوست منجر شود.

تقریباً همه انواع درماتیت دست شامل سد اپیتلیال می‌شوند که می‌تواند به دلایل ژنتیکی و محیطی رخ دهد. تخریب لایه سطحی استراتوم کورنئوم و کمبود در لایه محافظ لیپیدی منجر به از دست دادن آب بین اپیدرمی و خشکی پوست (زروزیس) می‌شود. این کاهش عملکرد سد، آستانه التهاب را پایین آورده و باعث می‌شود پوست به محرک‌های محیطی مانند مواد تحریک‌کننده و آلرژن‌ها حساس‌تر شود.

درماتیت دست ۲٪ تا ۹٪ از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بیش از ۸۰٪ از اختلالات پوستی مرتبط با شغل را تشکیل می‌دهد. بیش از ۷۰٪ از موارد درماتیت دست به علت ترکیبی از درماتیت آتوپیک، درماتیت تماسی آلرژیک و درماتیت تماسی تحریک‌کننده است. این وضعیت در میان زنان و کسانی که در مشاغلی که با مواد تحریک‌کننده مکانیکی و شیمیایی تماس دارند و همچنین چرخه مرطوب-خشک مکرر ("کار مرطوب") مانند شستشوی مکرر دست‌ها شایع‌تر است. این مشاغل شامل کشاورزان، مکانیک‌ها، متخصصان بهداشت و درمان، کارکنان صنایع غذایی، نظافت‌کاران، کارگران ساختمانی، نقاشان، برق‌کاران، آرایشگران و مراقبان نوزادان یا سالمندان می‌باشد. همچنین ببینید: درماتیت چین ناخن.

درماتیت دست را می‌توان بر اساس اتیولوژی (علت‌شناسی) زیرین تقسیم‌بندی کرد.

اتیولوژی‌های رایج:

• درماتیت آتوپیک دست – پلاک‌های پوسته‌دار، به‌خوبی مشخص نشده، صورتی که شکاف‌های نازک یا ضخیم لیکنیفیکاسیون را در پشت انگشتان، دست‌ها و مچ دست ایجاد می‌کنند. علائم شامل خارش شدید، درد و تغییرات ناخن (مانند ضخیم شدن چین ناخن یا از دست دادن کوتیکول) است. سابقه خانوادگی یا شخصی آتوپی خطر درماتیت آتوپیک، درماتیت تماسی آلرژیک و درماتیت تماسی تحریک‌کننده را افزایش می‌دهد. نواحی ضایعه‌دار مستعد عفونت ثانویه با استافیلوکوکوس اورئوس هستند.
• درماتیت تماسی آلرژیک دست – واکنش حساسیت تأخیری نوع IV به یک آلرژن که چند روز پس از اولین تماس ایجاد می‌شود. با خارش، سوزش و درد مشخص می‌شود. نواحی تماس دچار پاپول‌ها و وزیکول‌های اریتماتوز می‌شوند که تراوش کرده و دلمه می‌بندند. اشکال هندسی، زوایای راست و حاشیه‌های به‌خوبی مشخص شده از نشانه‌ها هستند. اغلب به‌دنبال درماتیت تماسی تحریک‌کننده می‌آید و می‌تواند در هر نقطه از بدن یافت شود.

نمونه‌هایی از مواجهه‌های رایج با آلرژن‌های تماسی:

• آلرژن‌های لاستیکی

  • مواجهه – لاتکس، تیورام، مخلوط کاربا
  • ارتباط – دستکش‌ها، کارکنان بهداشت و درمان

• عطرها

  • مواجهه – مخلوط عطر، بلسان پرو
  • ارتباط – محصولات مراقبت از پوست، محصولات مو

• نگهدارنده‌ها

  • مواجهه – متیل کلروایزوتیازولینون، متیل ایزوتیازولینون، کواترنیم-۱۵، فرمالدهید
  • ارتباط – محصولات مراقبت از پوست، روان‌کننده‌ها، محصولات تمیزکننده خانگی

• فلزات

  • مواجهه – نیکل، پتاسیم دی‌کرومات، طلا، کلرید کبالت، کروم
  • ارتباط – جواهرات، کلیدها، سکه‌ها، دکمه‌ها، ابزارها

• داروها

  • مواجهه – نئومایسین سولفات، باسیتراسین
  • ارتباط – آنتی‌بیوتیک‌های موضعی

• گیاهان

  • مواجهه – بلوط / پیچک سمی
  • ارتباط – پیاده‌روی، مواجهه بیرونی

• درماتیت تماسی تحریک‌کننده دست – مواجهه مکرر با مواد مکانیکی و شیمیایی که سد اپیتلیال را ساییده، تحریک و مختل می‌کنند. درماتیت تماسی تحریک‌کننده دست معمولاً در چند ماه اول شروع کار با چرخه مرطوب-خشک مکرر توسعه می‌یابد. علائم شامل پوست خشک که خارش‌دار، حساس و سوزاننده است. با گذشت زمان، پلاک‌های اریتماتوز و پوسته‌دار و لیکنیفیکاسیون به دلیل خراشیدن در پشت دست و کف دست‌ها ایجاد می‌شوند. درگیری نواحی بین انگشتان نشانگر است. درماتیت تماسی تحریک‌کننده خطر حساسیت به آلرژن و درماتیت تماسی آلرژیک را افزایش می‌دهد.

• درماتیت هیپرکراتوتیک / پسوریازیس‌فرم