هیدروژن فلوراید (HF) ماده‌ای بسیار سمی است که به‌طور گسترده در صنایع مختلفی از جمله نساجی، آفت‌کش‌ها و نیمه‌رساناها استفاده می‌شود. زمانی که با آب ترکیب می‌شود، به‌عنوان اسید هیدروفلوئوریک شناخته می‌شود. برای اهداف عملی، HF و اسید هیدروفلوئوریک به‌عنوان یک ماده شیمیایی یکسان در نظر گرفته می‌شوند. علاوه بر تأثیرات شدید پوستی، HF می‌تواند اثرات سیستمیک ویرانگری داشته باشد. سمیت سیستمیک می‌تواند از طریق استنشاق گاز، بخارات یا آئروسل، یا از طریق جذب از چشم‌ها، غشاهای مخاطی و پوست رخ دهد.

ویژگی‌های اسید هیدروفلوئوریک

اسید هیدروفلوئوریک در میان اسیدهای قوی منحصر به فرد است، زیرا اندازه کوچک مولکول HF اجازه می‌دهد که اسید هیدروفلوئوریک رقیق به‌صورت اسید تفکیک‌نشده از طریق اپیدرم و درم به بافت زیرجلدی نفوذ کند. وقتی به بافت زیرجلدی می‌رسد، یون‌های هیدروژن و فلوراید بر اساس شیب غلظت حرکت کرده و تفکیک می‌شوند تا یون‌های هیدروژن (H+) و فلوراید (F-) تشکیل دهند. الکترونگاتیویته بالای یون‌های فلوراید باعث تعامل با ماکرومولکول‌های زیستی می‌شود و نکروز و تخریب بافتی ایجاد می‌کند. این فرآیند تا زمانی که فلوراید با یون‌های کلسیم ترکیب شده و به‌صورت کلسیم فلوراید رسوب کند، ادامه می‌یابد. بنابراین، ژل گلوکونات کلسیم که همچنین از طریق اپیدرم و درم به بافت زیرجلدی نفوذ می‌کند، درمان ترجیحی برای مواجهه پوستی با اسید هیدروفلوئوریک است. درد به‌طور کلی نقطه پایانی خوبی برای این فرآیند است زیرا وقتی یون‌های فلوراید آزاد در بافت زیرجلدی وجود دارند، درد ادامه دارد، اما وقتی یون‌های کلسیم به‌صورت کلسیم فلوراید در می‌آیند، درد و تخریب ماکرومولکولی متوقف می‌شود.

تأثیرات پوستی

تماس پوستی باعث شروع سریع قرمزی، درد و تاول می‌شود که به سوختگی‌های شیمیایی عمیق و نکروز پوستی پیشرفت می‌کند. در غلظت‌های کمتر از 20%، اریتم و درد ممکن است تا 24 ساعت به تأخیر بیفتند و تا زمانی که آسیب بافتی قابل‌توجهی رخ نداده باشد، گزارش نشود. در غلظت‌های بین 20% تا 50%، اریتم و درد ممکن است تا 8 ساعت به تأخیر بیفتند و تا زمانی که آسیب بافتی رخ نداده باشد، گزارش نشود. غلظت‌های بالاتر از 50% ممکن است باعث درد و اریتم فوری، تخریب سریع بافت‌ها و سمیت حاد سیستمیک شوند.

تأثیرات تنفسی

علائم تنفسی ممکن است فوری یا تا 35 ساعت به تأخیر بیفتند و شامل گلودرد، تحریک بینی، عطسه، رینوره و سرفه هستند. مواجهات شدید نیز باعث تنگی نفس، خس‌خس سینه، سفتی قفسه سینه، سیانوز، تورم حنجره، پنومونیت شیمیایی، ادم ریوی و فروپاشی ریه می‌شوند.

تأثیرات سیستمیک

اثرات سیستمیک سمیت HF ممکن است روزها طول بکشد تا ظاهر شوند و شامل تهوع، استفراغ، درد شکمی و آریتمی‌های قلبی می‌باشند. جذب HF در متابولیسم کلسیم اختلال ایجاد می‌کند و منجر به هیپوکلسمی با تتانی، تشنج و فروپاشی قلبی-عروقی می‌شود. همچنین ممکن است هیپومنیزمی و هیپرکالمی ایجاد کند که منجر به پارستزی، ضعف، فلج و ایست قلبی می‌شود.

افرادی که در معرض خطر بالای اثرات سیستمیک قرار دارند شامل کسانی هستند که دچار سوختگی بیش از 1% از سطح بدن با محلول HF بالای 50% شده‌اند یا کسانی که دچار سوختگی به میزان 5% از سطح بدن در هر غلظتی شده‌اند. گزارش‌هایی از مرگ با 2.5% از سطح بدن مواجهه گزارش شده است.

غلظت HF در هوا که بلافاصله خطرناک برای زندگی یا سلامت (IDLH) محسوب می‌شود، 30 پی‌پی‌ام است.