کارسینوم هپاتوسلولار (Hepatocellular carcinoma یا HCC) رایجترین بدخیمی اولیه کبد در بزرگسالان بالای ۶۵ سال در سراسر جهان است و به عنوان سومین علت اصلی مرگ ناشی از سرطان شناخته میشود. در ایالات متحده، نسبت بروز HCC در مردان به زنان ۲.۵ به ۱ است. بروز و نسبت جنسی HCC به صورت منطقهای متفاوت است و اکثر موارد در کشورهای در حال توسعه تشخیص داده میشوند. بیشترین میزان بروز HCC در آسیای شرقی، آسیای جنوب شرقی و آفریقای زیرصحرا مشاهده میشود، جایی که این بیماری عمدتاً با عفونتهای مزمن ویروسی هپاتیت B یا C مرتبط است. عوامل خطر اصلی برای توسعه HCC شامل سیروز، هپاتیت ویروسی مزمن، آفلاتوکسین غذایی، دیابت، بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) (بیماری کبد چرب غیرالکلی [NAFLD]) و سوء مصرف الکل است. کودکان به ندرت تحت تأثیر قرار میگیرند؛ تنها عامل خطر شناخته شده در این جمعیت، وضعیت حامل مزمن هپاتیت B است. در ایالات متحده، دادهها نشان میدهد که بروز HCC از سال ۲۰۱۳ ممکن است ثابت باقی مانده باشد که این امر ممکن است بهبود در درمانهای ضدویروسی را منعکس کند.
بیماران معمولاً در مراحل اولیه بیماری بدون علامت هستند. در ایالات متحده، درد در ناحیه راست فوقانی شکم، کاهش وزن و خستگی عمومی از علائم رایج در زمان مراجعه هستند. زردی، آسیت و هپاتواسپلنومگالی ممکن است در بیمارانی که دچار انسداد مجاری صفراوی هستند، رخ دهد. یافتههای دیررس شامل پرفشاری پورتال، خونریزی شکمی، انسفالوپاتی و نارسایی کبدی است.
الگوریتم بارسلونا برای مرحلهبندی HCC به طور گسترده استفاده میشود: • مرحله بسیار زودرس (۰): ندول منفرد ≤ ۲ سانتیمتر. درمان شامل ابلیشن یا برداشت است. • مرحله زودرس (A): ندول منفرد > ۲ سانتیمتر یا ۲-۳ ندول همگی ≤ ۳ سانتیمتر. گزینههای درمانی شامل برداشت، پیوند یا ابلیشن است. • مرحله میانی (B): > ۳ ندول یا ≥ ۲ ندول اگر هر یک > ۳ سانتیمتر باشد. درمان با شیمیامبولیزاسیون. • مرحله پیشرفته (C): تهاجم عروقی ماکرو یا گسترش خارج کبدی. درمان با روشهای سیستمیک. • مرحله نهایی (D): عملکرد کبدی در مرحله نهایی. HCC غیرقابل پیوند. مراقبت حمایتی.