تب خونریزی‌دهنده کریمه-کنگو (CCHF) یک سندرم ویروسی خونریزی‌دهنده است که توسط ویروسی از خانواده نایروویریده (Nairoviridae) و از جنس اورتونایروویروس (Orthonairovirus) که از طریق کنه‌ها منتقل می‌شود، ایجاد می‌گردد. دام‌های اهلی (نشخوارکنندگان) و بندپایان (کنه‌ها، عمدتاً از جنس هیالوما) مخازن اصلی این ویروس هستند. CCHF در فهرست ۹ بیماری اولویت‌دار سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان بزرگترین تهدیدات برای بهداشت عمومی قرار دارد.
CCHF در اروپای شرقی و کریمه، خاورمیانه، غرب چین، پاکستان، عراق و آفریقا بومی است. شیوع CCHF توسط WHO در سال ۲۰۲۲ تأیید شد، زمانی که مقامات بهداشتی جمهوری عراق از ۲۱۲ مورد ابتلا بین ۱ ژانویه تا ۲۲ مه ۲۰۲۲ مطلع شدند (۹۷ مورد در سال ۲۰۲۲ در آزمایشگاه تأیید شد در مقایسه با تنها ۳۳ مورد تأیید شده در سال ۲۰۲۱). هشتاد درصد از این موارد در آوریل و مه ۲۰۲۲ گزارش شد و ۲۷ مورد منجر به مرگ شد.
CCHF از طریق تماس مستقیم با بافت‌ها و مایعات بدن حیوانات آلوده، گزش کنه‌های آلوده و استنشاق آئروسل‌ها انتقال می‌یابد. انتقال از انسان آلوده به انسان دیگر نیز از طریق تماس با خون یا مایعات بدن عفونی، و در محیط‌های بهداشتی، از طریق استریل‌سازی نادرست وسایل و تجهیزات پزشکی و استفاده مجدد از سوزن‌های تزریق مستند شده است.
پس از یک دوره نهفتگی ۱-۳ روزه پس از گزش کنه یا ۵-۶ روز پس از تماس با خون آلوده، CCHF بیماری اولیه‌ای با شروع ناگهانی تب، ضعف، کسالت و درد پشت ایجاد می‌کند که ۲-۷ روز طول می‌کشد. این بیماری اغلب از این مرحله فراتر نمی‌رود، اما در صورتی که پیشرفت کند، ممکن است به هپاتیت شدید، زردی، انعقاد درون‌عروقی منتشر (DIC)، خونریزی، شوک و مرگ منجر شود. عفونت‌های بدون علامت و خفیف اغلب رخ می‌دهند، اما میزان مرگ و میر فرم خونریزی‌دهنده بین ۲۰%-۵۰% است.
در حال حاضر، هیچ واکسنی در دسترس نیست.
افرادی که در معرض خطر بالاتر ابتلا به CCHF هستند شامل کارکنان صنعت دام و کشاورزی، کارکنان کشتارگاه‌ها، دامپزشکان، شکارچیان، کمپ‌زن‌ها، کوه‌نوردان و کشاورزان می‌باشند.
WHO توصیه می‌کند که برای کاهش خطر انتقال از کنه به انسان، از حیوان به انسان، و از انسان به انسان اقدامات زیر انجام شود:
- اعمال تدابیر پیشگیرانه مرتبط در طول فرآیندهای ذبح، قصابی و کشتار.
- قرنطینه حیوانات قبل از ورود به کشتارگاه‌ها یا درمان دوره‌ای حیوانات با حشره‌کش‌ها دو هفته قبل از ذبح.
- اطمینان از این که کارکنان بهداشتی اقدامات کنترل پیشگیری از عفونت را هنگام مراقبت از موارد CCHF اجرا می‌کنند.