جداشدگی شبکیه
جداشدگی شبکیه عبارت است از جدا شدن شبکیه عصبی-حسی از اپیتلیوم رنگدانهای شبکیه (RPE) که با تجمع مایع در فضای پتانسیلی بین آنها همراه است. بهطور طبیعی، این فضای پتانسیلی بسته است زیرا اپیتلیوم رنگدانهای شبکیه بهطور فعال مایع را از شبکیه به سمت مشیمیه پمپ میکند.
بیشتر جداشدگیهای شبکیه از نوع رگماتوژن (rhegmatogenous) هستند که به دلیل پارگی در شبکیه رخ میدهند. عوامل سن، تروماهای جراحی و غیرجراحی، نزدیکبینی شدید و دژنراسیون محیطی شبکیه، فرد را مستعد این پارگیها میکنند. جداشدگی زجاجیه خلفی (PVD) معمولاً یک وضعیت خوشخیم است که با افزایش سن و مایع شدن زجاجیه همراه است، اما نیروی کششی آن ممکن است منجر به پارگیهای شبکیه شود. در حالی که بیشتر پارگیهای شبکیه به جداشدگی شبکیه پیشرفت نمیکنند، درمان پیشگیرانه موجود و امکان از دست دادن بینایی اهمیت تشخیص این پارگیها را نشان میدهد.
جداشدگیهای شبکیه میتوانند غیررگماتوژن (non-rhegmatogenous) نیز باشند که یا بهدلیل نشت از زیر شبکیه (اگزوداتیو) یا بهدلیل کشش ناشی از بافت اسکار بر روی شبکیه (کشش) ایجاد میشوند. رتینوپاتی دیابتی تکثیری، ویترهورتینوپاتی تکثیری، رتینوپاتی نوزادی، رتینوپاتی داسیشکل، و انسداد ورید شبکیه میتوانند با غشاهای زجاجیهای همراه باشند که شبکیه عصبی-حسی را از اپیتلیوم رنگدانهای شبکیه جدا میکنند.
جداشدگیهای اگزوداتیو زمانی رخ میدهند که اپیتلیوم رنگدانهای شبکیه یا عروق خونی شبکیه آسیب دیده باشند و اجازه عبور مایع به فضای زیرشبکیه را بدهند. این وضعیت میتواند با التهاب چشمی (یووئیت، اسکلریت)، نئوپلاسمها (ملانوما مشیمیه، بیماری متاستاتیک)، بیماریهای عروقی (بیماری کتس، فشار خون بدخیم، اکلامپسی)، ماکولوپاتیها (کوریورتینوپاتی مرکزی سروز)، و اختلالات مادرزادی (گودی دیسک بینایی، نانوفتالمی) همراه باشد. در جداشدگیهای شبکیه اگزوداتیو، مایع زیرشبکیه با تغییر وضعیت سر جابجا میشود و اختلالات بینایی ممکن است وضعیتی باشد.
بیمارانی که فلاشهای نوری (فوتوپسیا) یا اجسام معلق در دید خود میبینند، در معرض خطر بیشتری برای توسعه پارگیها و جداشدگیهای شبکیه قرار دارند. هنگامی که فلاشهای روشن با باران نقطههای سیاه یا پرده یا سایه سیاه که دید را مسدود میکند همراه باشند، باید به پیشرفت به جداشدگی شبکیه شک کرد.
بروز سالانه جداشدگیهای شبکیه بهطور کلی حدود ۱ در ۱۰,۰۰۰ است. اگرچه بیشتر جداشدگیها میتوانند با موفقیت آناتومیکی ترمیم شوند، تنها آنهایی که بهموقع درمان میشوند از آسیب دائمی بینایی جلوگیری میکنند. جداشدگیهای شبکیه میتوانند در عرض چند ساعت به ماکولا پیشرفت کنند و اغلب حتی با ترمیم مناسب نیز به از دست دادن بینایی منجر میشوند.