گانگرن گازی (Gas gangrene) که به عنوان میونکروز کلستریدیایی (clostridial myonecrosis) نیز شناخته میشود، یک عفونت بسیار شدید با نرخ بالای مرگ و میر است. باکتریهای بیهوازی کلستریدیایی مسئول این عفونت نکروز کننده عضله هستند که ممکن است با عفونت پوست و بافتهای نرم مجاور نیز همراه باشد.
بیشتر موارد گانگرن گازی پس از تروماهای نفوذی (مانند تصادفات رانندگی، زخمهای ناشی از گلوله یا آسیبهای لهشدگی) مشاهده میشود. جراحی اخیر شکم یا سقط جنین عفونی نیز میتواند زمینهساز باشد. کلستریدیوم پرفرنژنس (Clostridium perfringens) شایعترین عامل است. عفونتهای کلستریدیوم سوردلی (Clostridium sordellii) میتوانند زنان را پس از زایمان طبیعی، سقط جنین یا دیگر روشهای زنان و زایمان تحت تأثیر قرار دهند. همچنین میتواند افرادی را پس از آسیبها، جراحیها یا تزریق مواد مخدر غیرمجاز مبتلا کند. پوست، عضله، رحم یا پرینه ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. عفونتهای کلستریدیوم سپتیکوم (Clostridium septicum) معمولاً در گانگرن گازی غیرترومایی دیده میشود. این عفونتها در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ یا در افرادی با نوتروپنی مادرزادی یا چرخهای رخ میدهد.
در میونکروز کلستریدیایی، دوره نهفتگی ممکن است چند ساعت باشد. پیشرفت بیماری میتواند سریع و در عرض چند ساعت رخ دهد. تب و درد شدید در ناحیه مبتلا ایجاد میشود. وجود گاز در بافت باعث ایجاد کرپیتوس در لمس میشود که نشانهای نسبتاً دیررس است و با بوی نامطبوع همراه است. در صورت عدم درمان، شوک سپتیک با افت فشار خون و نارسایی اندامها رخ میدهد.
در صورت آسیبهای نفوذی عمیق یا در سناریوهای دیگری که در بالا ذکر شد، خونرسانی مختل میشود و محیط بیهوازی ایدهآلی برای تکثیر باکتریها ایجاد میشود. باکتری کلستریدیوم کلاژنازها و پروتئازهای دیگری تولید میکند که باعث مرگ بافت میشوند. توکسین آلفا یک فسفولیپاز است که مسئول انسداد عروقی و در پی آن از دست دادن خونرسانی عروقی است که منجر به نکروز بافت میشود.
یک نوع تحت حاد از گانگرن گازی که توسط باکتریهای بیهوازی غیرکلستریدیایی مانند پپتواسترپتوکوکوس (Peptostreptococcus) یا باکتروئیدس (Bacteroides) ایجاد میشود، شروع و پیشرفتی کندتر دارد.