شیستوزومیازیس (Bilharziasis)
شیستوزومیازیس، که به نام بیلهارزیازیس نیز شناخته می‌شود، یک بیماری انگلی حاد و مزمن است که به‌واسطه عفونت با یک ترماتود از جنس شیستوزوما (Schistosoma) ایجاد می‌شود. این بیماری از طریق پوست و در هنگام تماس با آب شیرین آلوده به سرکاریا (Cercariae) منتقل می‌شود؛ مانند هنگام راه رفتن یا شنا کردن در آب تازه در حوضچه‌ها، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، یا هنگام شست‌وشوی لباس‌ها در آب آلوده.
شیستوزومیازیس در بسیاری از مناطق آفریقا، آمریکای جنوبی، کارائیب، چین، جنوب شرق آسیا و خاورمیانه بومی است. عفونت در افرادی که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری با امکانات بهداشتی ناکافی زندگی می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود. مسافرانی که به مناطق بومی سفر می‌کنند و در معرض آب آلوده قرار می‌گیرند، نیز در معرض خطر هستند. بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند.
پس از رشد در میزبان میانی، حلزون‌های آبی، انگل‌ها به‌صورت سرکاریا به آب تازه آزاد می‌شوند. آن‌ها از طریق پوست نفوذ کرده و به شیستوزومولا (Schistosomula) تبدیل می‌شوند. سپس به کبد مهاجرت کرده و به ترماتودهای بالغ (به طول ۱ تا ۳ سانتی‌متر) تبدیل می‌شوند. جفت‌های بالغ به وریدهای کوچک دستگاه تناسلی-ادراری (در مورد شیستوزوما هماتوبیوم) و دستگاه گوارش (در مورد شیستوزوما مانسونی، شیستوزوما ژاپونیکوم، شیستوزوما اینترکالاتوم و شیستوزوما مکونگی) مهاجرت می‌کنند و تخم‌هایی تولید می‌کنند که به‌ترتیب از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند. پس از ادرار یا دفع مدفوع افراد آلوده در آب، تخم‌ها می‌رویند و دوباره حلزون‌ها را آلوده می‌کنند.
علائم حاد و مزمن:
چند روز پس از قرار گرفتن در معرض، ممکن است فرد دچار راش پوستی شود که سپس برطرف می‌شود. شیستوزومیازیس حاد ممکن است بدون علامت باشد یا واکنش آلرژیک سیستمیک ایجاد کند، به‌ویژه در افرادی که برای اولین بار به مناطق بومی سفر می‌کنند. این حالت تقریباً یک ماه پس از قرار گرفتن در معرض زمانی رخ می‌دهد که انگل‌های بالغ شروع به تخم‌گذاری می‌کنند. کهیر، تب، تعریق، لرز، سرفه و سردرد همراه با لنفادنوپاتی و هپاتواسپلنومگالی بروز می‌کند. علائم تنفسی و گوارشی نیز ممکن است رخ دهد. این سندرم به عنوان تب کاتایاما شناخته می‌شود. این حالت معمولاً با عفونت شیستوزوما ژاپونیکوم دیده می‌شود، اما اخیراً مواردی از شیستوزوما مانسونی نیز شناخته شده است.
بدون درمان، بیماری مزمن توسعه می‌یابد و ممکن است سال‌ها باقی بماند. عوارض شیستوزومیازیس مزمن به‌دلیل پاسخ گرانولوماتوز به تخم‌ها در بافت‌های آسیب‌دیده و فیبروز بعدی رخ می‌دهد. کبد، روده، طحال، ریه‌ها و مثانه ممکن است درگیر شوند. درگیری مزمن مثانه منجر به افزایش خطر سرطان مثانه می‌شود. به‌ندرت، ممکن است سیستم عصبی مرکزی (CNS) درگیر شود و باعث میلوپاتی، تشنج یا فلج شود.
در دختران و زنان، تخم‌های شیستوزوما هماتوبیوم در دهانه رحم، واژن و فرج می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های زرد و شنی یا لاستیکی شود که ممکن است خونریزی کند؛ خارش تناسلی؛ ترشح غیرطبیعی؛ درد در هنگام مقاربت (Dyspareunia)؛ و بی‌اختیاری استرسی. ناباروری می‌تواند یک عارضه بلندمدت باشد. در حالی که شیستوزومیازیس تناسلی یکی از شایع‌ترین شرایط زنان در آفریقا است، اغلب با عفونت‌های مقاربتی اشتباه گرفته می‌شود و به‌دلیل آسیب به پرده بکارت، می‌تواند منجر به اتهامات بی‌پایه‌ای از بی‌اخلاقی جنسی شود. این وضعیت اغلب منجر به افسردگی می‌شود.
دموگرافی مرتبط با سن:
تمام سنین و جنسیت‌ها مستعد هستند. با این حال، شیوع و شدت آن در کودکان بالاتر است و با افزایش سن به‌تدریج کاهش می‌یابد.
نشان داده شده است که زنان و مردان با شیستوزومیازیس ادراری پایین به‌طور قابل‌توجهی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به HIV و به‌تبع آن انتقال آن به شرکای جنسی خود هستند.