آرتریت واکنشی (که قبلاً به عنوان بیماری یا سندرم رایتر شناخته می‌شد) نوعی اسپوندیلوآرتروپاتی (spondyloarthropathy) است که پس از عفونت‌های دستگاه گوارش یا دستگاه تناسلی-ادراری رخ می‌دهد. همانند دیگر اسپوندیلوآرتروپاتی‌ها، آرتریت واکنشی با آنتی‌ژن لوکوسیت انسانی (HLA)-B27 مرتبط است.

منشأ و عوامل ایجادکننده

آرتریت واکنشی ابتدا پس از عفونت با باکتری‌های خاصی مانند کلامیدیا تراکوماتیس (Chlamydia trachomatis)، شیگلا (Shigella)، سالمونلا (Salmonella)، یرسینیا (Yersinia) و کمپیلوباکتر (Campylobacter) توصیف شد. همچنین کلستریدیوئیدس دیفیسیل (Clostridioides difficile)، ژیاردیا (Giardia) و سایر عفونت‌های غیرمعمول به عنوان عوامل تحریک‌کننده این بیماری شناخته شده‌اند. چگونگی تحریک این بیماری توسط عفونت‌ها هنوز به طور کامل مشخص نیست. در مطالعات اخیر، کلامیدیا در برخی موارد از کپسول مفصلی جدا شده است.

اپیدمیولوژی

این بیماری بیشتر در مردان ۲۰ تا ۴۰ ساله رخ می‌دهد و در بیماران مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) با علائم شدیدتری ظاهر می‌شود. در کودکان، این وضعیت نادر است و بیشتر توسط عفونت‌های روده‌ای در کودکان جوان و عفونت‌های تناسلی-ادراری در نوجوانان تحریک می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

ویژگی‌های شاخص آرتریت واکنشی شامل اورتریت (urethritis)، علائم چشمی (مانند کنژنکتیویت، ایریت، یووئیت)، ضایعات دهانی، آرتریت و درگیری ستون فقرات است. کودکان معمولاً با تریاد کامل کنژنکتیویت، اورتریت و آرتریت ظاهر نمی‌شوند. کنژنکتیویت می‌تواند پیش از سایر علائم و نشانه‌ها بروز کند. درد نامتقارن پاشنه و زانو به دلیل التهاب مفاصل و لیگامان‌ها در کودکان شایع است. علائم اضافی شامل تب، بی‌حالی، بی‌اشتهایی و کاهش وزن می‌باشد.

پیش‌آگهی

برای اکثر بیماران، آرتریت واکنشی یک بیماری خودمحدود (self-limited) است و آن‌ها به طور کامل ظرف ۲ تا ۶ ماه بهبود می‌یابند. آرتریت مزمن ممکن است در اقلیتی از بیماران، معمولاً در ارتباط با فنوتیپ HLA-B27، ادامه یابد. سایر بیماران ممکن است پس از مواجهه مجدد با همان ارگانیسم، دچار دوره‌های عودکننده آرتریت واکنشی شوند.