پدیده رینود (Raynaud phenomenon) یک اختلال عروقی است که با اسپاسم موقتی شریانهای کوچک انگشتان، عمدتاً به دلیل دمای سرد یا استرس، مشخص میشود. علائم این اختلال با تغییر رنگ مشخص دستها از سفید (پالور)، به آبی (سیانوز) و سپس به قرمز (هایپرمی) نمایان میشود، اگرچه ممکن است هر سه مرحله در همه افراد وجود نداشته باشد. پدیده رینود به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم میشود که هر کدام مسیر بالینی متفاوتی دارند.
پدیده رینود اولیه
پدیده رینود اولیه معمولاً دورهای کمتر شدید نسبت به پدیده رینود ثانویه دارد. در پدیده رینود اولیه که به آن بیماری رینود (Raynaud disease) نیز گفته میشود، اسپاسم عروقی با آسیب ایسکمیک یا یک بیماری زمینهای مرتبط نیست. این نوع معمولاً در سنین جوانتر (کمتر از ۳۰ سال) ظاهر میشود، همه انگشتان بهطور متقارن و بدون درگیر کردن شستها را در بر میگیرد و دردناک نیست. بیماران سابقه بیماری عروقی محیطی یا آسیب ایسکمیک ندارند. عیار آنتیبادی ضد هستهای (Antinuclear antibody) طبیعی یا پایین (کمتر از ۱:۴۰ در ایمونوفلورسانس غیرمستقیم) است و مویرگهای چین ناخن طبیعی هستند.
پدیده رینود ثانویه
پدیده رینود ثانویه با یک بیماری زمینهای، معمولاً یک بیماری بافت همبند، که در این میان اسکلروز سیستمیک شایعترین است، همراه است. به دلیل اینکه اسپاسم عروقی با ایسکمی همزمان همراه است، حملات معمولاً دردناک بوده و درگیری نامتقارن انگشتان یا دستها شایع است. زخمهای دیجیتال یا نکروز، حفرههای نوک انگشت، پتریژیوم وارونه، و مویرگهای چین ناخن پیچخورده با افت مویرگی ممکن است مشاهده شود.
ارتباطات اضافی
ارتباطات اضافی شامل لوپوس اریتماتوس سیستمیک (systemic lupus erythematosus)، آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis)، فشار خون ریوی (pulmonary hypertension)، سرمازدگی (frostbite)، بدخیمیهای خونی، تماس با پلی وینیل کلراید، کریوگلوبولینمی (cryoglobulinemia)، دیستروفی سمپاتیک بازتابی (reflex sympathetic dystrophy)، تروما / لرزش مکرر، فیستول شریانی-وریدی، تزریق داخل شریانی دارو، سندرم خروجی قفسه سینه (thoracic outlet syndrome)، ترومبوآنژئیت انسدادی (thromboangiitis obliterans)، و آرتریت تاکایاسو (Takayasu arteritis) میباشد.
پدیده رینود در کودکان نادر در نظر گرفته میشود. پدیده رینودی که در کودکی ظاهر میشود باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد تا علل زمینهای آن شناسایی شود. بیماران باید به دقت پیگیری شوند زیرا پدیده رینود میتواند سالها قبل از بروز سایر علائم بیماری بافت همبند ظاهر شود.