انکوسرکیازیس، یک بیماری انگلی مزمن، همچنین بهعنوان "کوری رودخانهای" و "سوودا" شناخته میشود. این بیماری توسط نماتود بافتی به نام Onchocerca volvulus ایجاد میشود که از طریق مگس سیاه (Simulium) در آفریقا، آمریکای لاتین و خاورمیانه منتقل میشود.
راههای ابتلا و علائم اولیه
ابتلا در نزدیکی کرانههای رودخانهها و جویبارها که محل یافتن ناقل مگس سیاه است رخ میدهد. زمان از ابتلا تا ظهور اولین علائم پوستی میتواند از ۸ تا ۲۰ ماه پس از گزش آلودهکننده متغیر باشد. کرمهای بالغ در ندولهای زیرجلدی مستقر میشوند و برای ۱۰ سال یا بیشتر میکروفیلاریا تولید میکنند.
عوارض و علائم بالینی
التهاب ناشی از مرگ میکروفیلاریاها منجر به ایجاد زخمهای داخلچشمی و کوری، همچنین آتروفی پوستی، از دست دادن خاصیت ارتجاعی و هیپوپیگمانتاسیون میشود. ندولهای واقع در ناحیه سر و گردن بهطور معمول با افزایش خطر کوری مرتبط هستند، احتمالاً به دلیل نزدیکی به چشمها. شدت علائم پوستی ممکن است با بار انگلی و همچنین ایمنی میزبان مرتبط باشد. بیماران ممکن است با خارش متناوب، بدون جوش آشکار، بهعنوان تنها نشانه درماتولوژیک ظاهر شوند.
عفونتهای مرتبط با سفر
عفونتهای مرتبط با سفر نادر هستند و معمولاً با سفرهای طولانیمدت در مناطق روستایی (بهویژه مبلغین یا محققان) مرتبط هستند. تا ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به انکوسرکیازیس در مناطق بومی دچار عوارض چشمی میشوند.
تلاشهای پیشگیری و درمان
در چند دهه گذشته، تلاشهایی برای کاهش بار انکوسرکیازیس در کشورهای بومی آفریقا با استفاده از تجویز گسترده ایورمکتین (ivermectin) صورت گرفته است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تا سال ۲۰۳۰ هدف حذف انکوسرکیازیس را در ۱۲ کشور تعیین کرده است.
ملاحظات در بیماران کودکان
بسیاری از عفونتهای اولیه در دوران کودکی رخ میدهند و برای چندین سال خاموش باقی میمانند. در مناطق بومی، عفونت مادران به انکوسرکیازیس یک عامل خطر برای کودکان محسوب میشود.
کودکان در مناطق بومی در سنین ۳ تا ۱۸ سال ممکن است دچار صرع مرتبط با انکوسرکیازیس شوند که میتواند بهصورت تشنجهای تونیک-کلونیک عمومی، غیاب یا تشنجهای میوکلونیک گردنی ظاهر شود.