درماتیت تماسی تحریکی یک واکنش است که به‌دلیل آسیب فیزیکی یا شیمیایی مستقیم به اپیدرم (epidermis) ایجاد می‌شود. آسیب ناشی از یک ماده تحریک‌کننده منجر به التهاب می‌شود که به‌صورت اریتما (erythema)، ادم (edema) و پوسته‌پوسته شدن در پوست نمایان می‌گردد. اپیدرم نازک نوزادان و کودکان خردسال می‌تواند در برابر این مواجهه‌ها آسیب‌پذیر باشد.

تمایز با درماتیت تماسی آلرژیک

درماتیت تماسی تحریکی باید از درماتیت تماسی آلرژیک واقعی که یک واکنش تأخیری نوع IV حساسیت (hypersensitivity) (ایمنی) است، متمایز شود. بیماران معمولاً در ابتدای دوره درماتیت تماسی تحریکی از احساس سوزش یا گزگز شکایت دارند. علائم و بثورات پوستی معمولاً در صورت قوی بودن تحریک‌کننده، چند ساعت پس از مواجهه ظاهر می‌شوند؛ این در حالی است که در درماتیت تماسی آلرژیک، علائم معمولاً با تأخیر حدود ۲ روز پس از مواجهه بروز می‌کنند. هنگامی که تحریک مزمن شود و پوست به‌طور مداوم ملتهب بماند، خارش (pruritus) می‌تواند به یک علامت غالب تبدیل شود.

نواحی مستعد درماتیت تماسی تحریکی

هر سطح بدن می‌تواند محل بروز درماتیت تماسی تحریکی باشد. دست‌ها در کودکان بزرگتر محل شایعی هستند (به درماتیت دست نیز مراجعه کنید). صورت و ناحیه پوشک به‌طور معمول در کودکان کوچکتر، مانند درماتیت پوشک، درگیر می‌شوند. بزاق در نوزادانی که دندان درمی‌آورند یا از بطری و پستانک استفاده می‌کنند، می‌تواند باعث درماتیت تحریکی در گونه‌ها و چانه شود. درماتیت تحریکی ناشی از پاک‌کننده‌های استفاده شده روی صندلی‌های توالت به‌صورت درماتیت در ناحیه باسن و ران‌های پشتی ظاهر می‌شود.

عوامل مستعدکننده

بیمارانی که سابقه درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis) دارند به‌ویژه مستعد هستند. عوامل محیطی شامل مواجهه مکرر با آب یا شستشوی مکرر دست، ضدعفونی‌کننده‌های دست، صابون‌ها و حلال‌ها، فایبرگلاس، اسیدها و قلیاهای ضعیف می‌باشد. هوای خشک نیز می‌تواند به درماتیت تماسی تحریکی مستعد کند. درماتیت تماسی تحریکی می‌تواند در هر سنی از نوزادی تا بزرگسالی رخ دهد.

بهبود شرایط

درماتیت تماسی تحریکی زمانی که کودک دیگر در معرض ماده تحریک‌کننده قرار نگیرد، بهبود می‌یابد؛ مانند درماتیت دست که در طول تابستان‌ها و تعطیلات مدرسه، زمانی که کودک دیگر به‌صورت روزانه از یک ضدعفونی‌کننده دست خاص استفاده نمی‌کند، بهبود می‌یابد.