اریتودرما (Erythroderma) که به نام درماتیت اکسفولیاتیو (exfoliative dermatitis) نیز شناخته می‌شود، به طور معمول به عنوان قرمزی گسترده پوست که بیش از ۹۰ درصد سطح بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تعریف می‌شود.
علل شایع اریتودرما در بزرگسالان
علل شایع اریتودرما در بزرگسالان شامل پسوریازیس (psoriasis)، درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis)، مایکوزیس فونگوئیدس (mycosis fungoides)، پیتیریازیس روبرا پیلاریس (pityriasis rubra pilaris) و داروها هستند. تعدادی از داروها گزارش شده‌اند که باعث درماتیت اکسفولیاتیو می‌شوند، از جمله اما نه محدود به: آلوپورینول (allopurinol)، آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد صرع‌ها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، اپیوئیدها، طلا، ایزونیازید (isoniazid)، رتینوئیدها (retinoids)، لیتیوم، فنوتیازین (phenothiazine)، کینیدین (quinidine)، تالیدومید (thalidomide) و تیازیدها (thiazides). (به داده‌های واکنش دارویی در پایین مراجعه کنید.)
علل نادر اریتودرما
علل نادر اریتودرما شامل درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis)، درماتیت تماسی (contact dermatitis)، لیکن پلان (lichen planus)، درماتومیوزیت (dermatomyositis)، تینئا کورپوریس (tinea corporis)، رتیکولوئید اکتینیک (actinic reticuloid)، درماتیت استازیس همراه با اتواگزمازاسیون، گال پوسته‌دار (crusted scabies)، ایکتیوزهای ارثی (inherited ichthyoses) و بیماری‌های تاولی مانند پمفیگوس فولیاسئوس (pemphigus foliaceus) و پمفیگوئید بولوس (bullous pemphigoid) می‌باشند. بیماری‌های سیستمیک نیز با اریتودرما همراه بوده‌اند، از جمله لنفوم سیستمیک و سرطان‌های اعضای جامد (مانند کارسینوم سلول سنگفرشی ریه) و همچنین بیماری ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV). حدود یک‌سوم از همه موارد اریتودرما ایدیوپاتیک هستند.
سندرم سزاری (Sézary syndrome)
سندرم سزاری یک فرم لوکمی از مایکوزیس فونگوئیدس است که در آن لنفوسیت‌های غیرعادی در گردش در حضور اریتودرما، مایکوزیس فونگوئیدس را تشکیل می‌دهند.
پیشرفت اریتودرما
اریتودرما ممکن است به صورت حاد در طی چند روز ایجاد شود، مانند زمانی که علت آن دارویی باشد، یا به آرامی در طی هفته‌ها یا ماه‌ها، مانند یک درماتیت یا پسوریازیس شدید. بیشتر سطح پوست قرمز، پوسته‌پوسته و معمولاً بسیار خارش‌دار است. تظاهرات سیستمیک شامل ادم محیطی است که معمولاً در پا، پیش‌ساق یا صورت دیده می‌شود. افزایش جریان خون و افزایش از دست دادن مایعات از طریق پوست می‌تواند منجر به تاکی‌کاردی و احتمال نارسایی قلبی با خروجی بالا شود. خطر این امر در موارد حاد بیشتر است. همچنین عدم تعادل‌های تنظیم حرارت وجود دارد که بیشتر هیپرترمی، اما همچنین هیپوترمی ایجاد می‌کند. لنفادنوپاتی عمومی شایع‌ترین تظاهر غیرپوستی اریتودرمای ناشی از دارو است و در حدود نیمی از بیماران مشاهده می‌شود.
واکنش تزریق وانکومایسین
واکنش تزریق وانکومایسین که قبلاً به عنوان "سندروم مرد قرمز" شناخته می‌شد، یک واکنش دارویی است که معمولاً توسط وانکومایسین تزریقی ایجاد می‌شود. این واکنش همچنین پس از استفاده داخل صفاقی و خوراکی نیز مشاهده شده است. علائم حدود ۵-۱۰ دقیقه پس از شروع تزریق سریع ظاهر می‌شوند. بیمار از احساس سوزش و خارش عمومی شکایت دارد و اریتما به صورت گسترش‌یافته روی صورت، گردن و بالاتنه دیده می‌شود. علائم دیگر شامل لرز، تب، سرگیجه، پارستزی در اطراف دهان، درد قفسه سینه و تنگی نفس است. افت فشار خون قابل توجهی وجود دارد. واکنش به وانکومایسین به دلیل یک پاسخ آنافیلاکتیک واسطه‌شده توسط IgE است. اریتما معمولاً چند ساعت پس از پایان درمان فروکش می‌کند. بر خلاف سایر واکنش‌های دارویی اریتودرمی، پوسته‌ریزی معمولاً وجود ندارد. شدیدترین واکنش‌ها در بیماران زیر ۴۰ سال، به ویژه کودکان رخ می‌دهد. درمان با آنتی‌هیستامین‌ها علائم را تسکین می‌دهد و تجویز هیدروکسی‌زین قبل از شروع تزریق وانکومایسین، اریتما و خارش را کاهش می‌دهد.
ملاحظات در بیماران کودکان
در حالی که بزرگسالان بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اریتودرما ممکن است به ندرت در نوزادان و کودکان دیده شود. در اینجا، علاوه بر درماتیت آتوپیک، پسوریازیس و واکنش‌های دارویی، بیماری‌های ارثی نادر مسئول هستند، مانند بیماری لاینر (Leiner disease)، بیماری امن (Omenn disease) (نقص ایمنی ترکیبی شدید، اریتودرما، لنفادنوپاتی، سطوح بالای IgE)، سندرم نترتون (Netherton syndrome)، اریتودرمای ایکتیوزیفرم تاولی مادرزادی، اریتودرمای ایکتیوزیفرم غیر تاولی و دیگر ایکتیوزهای ارثی (مانند ایکتیوز وابسته به X، لمیلار؛ همچنین به ایکتیوز هارلیکوئین مراجعه کنید).