هموروئیدها (Hemorrhoids) به اتساع وریدهای بین مخاط مقعد و اسفنکتر داخلی مقعد گفته میشود. هموروئید بخشی طبیعی از آناتومی مقعد است و حضور آنها لزوماً با بروز علائم همراه نیست. هموروئیدهای داخلی بالای خط دندانهای (Dentate Line) و هموروئیدهای خارجی پایین این خط ایجاد میشوند. هموروئیدهای ترکیبی (Mixed Hemorrhoids) هر دو ناحیه را دربرمیگیرند.
هموروئیدهای داخلی براساس درجه پرولاپس (Prolapse) از کانال مقعد به چهار گرید تقسیم میشوند:
- گرید 1: به کانال مقعد وارد میشوند اما به بیرون از مقعد پرولاپس نمیکنند.
- گرید 2: در هنگام دفع یا فشار از کانال مقعد خارج میشوند اما بهطور خودبهخود به جای خود بازمیگردند.
- گرید 3: در هنگام دفع یا فشار از کانال مقعد پرولاپس میکنند اما با دست قابل بازگرداندن هستند.
- گرید 4: بهطور دائم پرولاپس میکنند و امکان بازگرداندن آنها وجود ندارد.
هموروئیدها در مردان و زنان شایع هستند و اگرچه در هر سنی ممکن است رخ دهند، اما بیشتر در افراد میانسال مشاهده میشوند. عوامل خطر ابتلا به هموروئیدهای علامتدار شامل افزایش سن، یبوست مزمن، اسهال، بارداری، نشستن طولانیمدت و زور زدن است. علائم هموروئید داخلی به دلیل پرولاپس وریدهای متسع شده به کانال مقعد است که منجر به آسیب بیشتر به ناحیه میشود. هموروئیدهای خارجی زمانی علامتدار میشوند که ملتهب یا ترومبوزه شوند.
تظاهرات بالینی هموروئیدهای علامتدار به نوع داخلی یا خارجی بودن آنها بستگی دارد.
- هموروئیدهای داخلی: فاقد گیرندههای درد یا دما هستند و اغلب با خونریزی بدون درد از رکتوم، پرولاپس، ترشح مخاط در مدفوع، خارش (Pruritus) یا نشت محتویات رکتوم همراهاند.
- هموروئیدهای خارجی: توسط اپیتلیوم سنگفرشی پوشیده شدهاند که حاوی گیرندههای درد است، بنابراین علائم شامل درد مقعد، تورم و خارش میباشد.
علائم ممکن است چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد و اغلب به درمانهایی مانند رژیم غذایی با فیبر بالا یا مکملهای فیبری، حمام نشیمن (Sitz Bath) و کرمهای موضعی نیاز دارند. در صورت تداوم علائم، ممکن است روشهایی مانند بستن باند لاستیکی (Band Ligation) یا جراحی ضرورت پیدا کند. همچنین، امکان عود هموروئیدهای علامتدار در آینده وجود دارد.