پنوماوتوراکس (Pneumothorax) به جمع شدن غیرطبیعی هوا در حفره پلور (pleural cavity) اطلاق می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به فروپاشی جزئی یا کامل ریه شود. علت آن ممکن است تروما (trauma) یا یک رویه پزشکی باشد، یا به صورت خودبه‌خودی رخ دهد. در برخی موارد، پنوماوتوراکس ممکن است به عنوان یک وضعیت اضطراری تهدیدکننده زندگی باشد، به دلیل نارسایی تنفسی یا فروپاشی قلبی‌عروقی. بیماران با پنوماوتوراکس کوچک ممکن است گاهی بدون علامت باشند. علائم شایع پنوماوتوراکس شامل درد قفسه سینه یا شانه، تنگی نفس (dyspnea)، تندتپشی (tachycardia) و تندنفسی (tachypnea) می‌باشد.

پنوماوتوراکس خودبه‌خودی اولیه

پنوماوتوراکس خودبه‌خودی اولیه معمولاً در بیمارانی بدون بیماری زمینه‌ای ریه رخ می‌دهد. ارائه کلاسیک این وضعیت شامل مردان جوان و لاغر قدبلندی است که در سنین نوجوانی یا بیست سالگی قرار دارند. پارگی خودبه‌خودی بلب‌های زیر پلورال (subpleural apical blebs) یا بول (bullae) ممکن است به دلیل علت وراثتی مانند سندرم مارفان (Marfan syndrome)، یا استفاده از دخانیات یا مواد مخدر رخ دهد. پنوماوتوراکس خودبه‌خودی اولیه معمولاً زمانی که بیمار در حال استراحت است، رخ می‌دهد؛ اما ممکن است در طول فعالیت‌های فیزیکی مانند رسیدن یا کشش نیز اتفاق بیفتد. تغییرات فشار در ریه که در هنگام غواصی و پرواز در ارتفاعات بالا رخ می‌دهد نیز ممکن است باعث بروز پنوماوتوراکس خودبه‌خودی اولیه شود.

پنوماوتوراکس خودبه‌خودی ثانویه

پنوماوتوراکس خودبه‌خودی ثانویه معمولاً در بیمارانی با بیماری‌های زمینه‌ای ریه، مانند آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، فیبروز کیستیک (cystic fibrosis)، عفونت پنوموسیستیس جیرووسی (Pneumocystis jirovecii)، سل (tuberculosis)، یا سیاه‌سرفه رخ می‌دهد. این وضعیت اغلب به دنبال پارگی بلب رخ می‌دهد. پنوماوتوراکس به عنوان یک عارضه شیمی‌درمانی گزارش شده است. داروهای دیگر نیز ممکن است دخیل باشند. پنوماوتوراکس خودبه‌خودی ثانویه معمولاً جدی‌تر از پنوماوتوراکس خودبه‌خودی اولیه است.

پنوماوتوراکس کاتامنال

پنوماوتوراکس کاتامنال یک نوع نادر از پنوماوتوراکس خودبه‌خودی است که معمولاً پس از شروع قاعدگی در زنان پیش از یائسگی و کمتر در زنان یائسه‌ای که استروژن مصرف می‌کنند، رخ می‌دهد. علت آن آندومتریوز (endometriosis) داخل‌توراکسی است.

پنوماوتوراکس ناشی از تروما

پنوماوتوراکس ناشی از تروما یک عارضه از آسیب‌های قفسه سینه نفوذی یا بلانت است.

پنوماوتوراکس یاتروژنیک

پنوماوتوراکس یاتروژنیک به دلیل رویه‌های پزشکی مانند قرار دادن کاتتر ورید مرکزی، تهویه مکانیکی، آسپیراسیون سوزنی ترانس‌توراسیک، و احیای قلبی‌ریوی رخ می‌دهد.

موضوع مرتبط: پنوماوتوراکس تنشی