پسوریازیس یکی از شایع ترین بیماری های پوستی است که توسط متخصصان پوست درمان می شود و بخش قابل توجهی از جمعیت ایران را تحت تاثیر قرار می دهد. چه بدانید چه ندانید، این احتمال وجود دارد که قبلاً با چندین نفر در زندگی خود مواجه شده باشید که پسوریازیس مبتلا هستند. بیایید با بررسی 9 سوال رایجی که ممکن است داشته باشید، کمی بیشتر در مورد پسوریازیس بیاموزیم.
*برای مشاهده تصاویر بیشتر به ویکی پوست ویزیسان مراجعه کنید
1. پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که منجر به ایجاد پلاک‌هایی (مناطق برجسته پوست که بزرگ‌تر از ناخن شست هستند) با پوسته‌های سفید پوشاننده مشخص می‌شود. این پلاک ها معمولا روی تنه، زانو، آرنج، ناف، اندام تناسلی و پوست سر قرار دارند. پلاک‌های پسوریازیس معمولاً به رنگ صورتی یا ماهی سالمون، با حاشیه‌های تیز و مشخص هستند. تصویر بالا نمونه ای از پلاک پسوریاتیک را نشان می دهد که ویژگی های کلاسیک توصیف شده را نشان می دهد. در حالی که این شایع‌ترین تظاهرات بالینی است که به عنوان پسوریازیس پلاکی شناخته می‌شود، پسوریازیس دارای چندین نوع دیگر است و ممکن است به روش‌های غیر معمول دیگری نیز ظاهر شود.
2. پسوریازیس چقدر شایع است؟
پسوریازیس یکی از شایع ترین بیماری های پوستی در ایران است که تقریباً 2-3٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می دهد. این بدان معناست که تعداد کل افراد مبتلا به پسوریازیس در ایران بیش از 2.6 میلیون نفر است که تقریباً به اندازه جمعیت استان البرز است. با توجه به شیوع بالا و ماهیت مزمن آن، کل هزینه پسوریازیس در ایران حدود 2 میلیارد دلار در سال تخمین زده می شود که شامل هزینه های مستقیم پزشکی و غیر مستقیم آن می شود.
3. علت پسوریازیس چیست؟
علت دقیق پسوریازیس پیچیده است و هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، تحقیقات پسوریازیس عوامل متعددی را شناسایی کرده است که ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. مهمترین عامل سیستم ایمنی است. بسیاری از متخصصان پسوریازیس را یک بیماری خود ایمنی می دانند، به این معنی که سیستم ایمنی بیش فعال یا افزایش یافته و منجر به آسیب مستقیم به پوست، مفاصل و سایر اندام های بدن می شود. حساسیت ژنتیکی نیز به شروع پسوریازیس کمک می کند زیرا در خانواده های خاصی رخ می دهد و با بیش از 80 ژن مرتبط است که ارتباط قوی با افزایش خطر پسوریازیس دارند. عوامل دیگری مانند استرس، بارداری، برخی داروها، عفونت های باکتریایی مانند استرپتوکوک، آسیب پوستی، یا استفاده از تنباکو و الکل، ممکن است باعث پسوریازیس یا بدتر شدن علائم شوند.
4. آیا پسوریازیس خطرناک یا مسری است؟
پسوریازیس مسری نیست و به ندرت خطرناک است. اکثر بیماران پسوریازیس، به ویژه آنهایی که به اندازه کافی درمان می شوند، زندگی عادی و شادی خواهند داشت. برخی از اشکال نادر پسوریازیس، مانند پسوریازیس اریترودرمیک یا پوسچولار ژنرالیزه (GPP)، به طور بالقوه می توانند تهدید کننده زندگی باشند، و در صورت عدم درمان می توانند خطرات جدی برای سلامتی ایجاد کنند. مهمتر از همه، تحقیقات در دهه گذشته نشان داده است که ابتلا به پسوریازیس خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر مانند آرتریت پسوریاتیک (حمله خود ایمنی به مفاصل، تاندون‌ها یا رباط‌ها که به طور بالقوه منجر به از دست دادن استخوان دائمی می‌شود)، بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی، افزایش می‌یابد. فشار خون، چاقی، دیابت، اختلالات خواب، اختلالات روانی اجتماعی مانند افسردگی یا اضطراب، بیماری کلیوی و سرطان. این بدان معناست که اگر عدم درمان را انتخاب کنید، سلامتی شما بسیار در خطر خواهد بود.
5. نواحی پوست من به طور مکرر قرمز و پوسته پوسته می شود، بنابراین آیا پسوریازیس دارم؟
لزوما این طور نیست. پسوریازیس یکی از بسیاری از بیماری های پوستی است که می تواند منجر به قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست شود. به همین دلیل، در صورت داشتن راش مزمن یا علائم مفصلی، مهم است که توسط متخصص پوست (درماتولوژیست) یا روماتولوژیست معاینه شوید. بسیاری از افرادی که برای ارزیابی «پسوریازیس» فرضی خود به متخصص پوست مراجعه می‌کنند، اغلب به بیماری پوستی دیگری که شبیه پسوریازیس است، تشخیص داده می‌شوند. این شرایط شامل درماتیت آتوپیک (اگزما)، درماتیت سبورئیک (شوره سر)، اینترتریگو، عفونت های قارچی پوست، واکنش های آلرژیک یا تحریکی در پوست، سایر شرایط خود ایمنی مانند لوپوس، و واکنش های نامطلوب دارویی و غیره است. همه این شرایط مشابه می توانند شبیه پسوریازیس به نظر برسند و اغلب به یک پزش متخصص حرفه ای برای کمک به تشخیص دقیق نیاز دارند.
6. دوستم به من گفت که پسوریازیس من به احتمال زیاد ناشی از استرس یا گلوتن در رژیم غذایی من است. آیا این درست است؟
از آنجایی که پسوریازیس به ندرت در بدو تولد وجود دارد و در اواخر زندگی ایجاد می‌شود (بیشتر در سنین بزرگسالی یا در سنین بازنشستگی)، برای افراد قابل درک است که آیا دلیل محیطی برای شرایط آنها وجود دارد یا خیر. در حالی که افزایش استرس یا رژیم غذایی ناسالم ممکن است باعث بدتر شدن پسوریازیس شما شود، این دلیل اصلی وضعیت شما نیست. همانطور که قبلاً ذکر شد، پسوریازیس عمدتاً توسط سیستم ایمنی بیش فعال و ژن‌های ارثی ایجاد می‌شود که هیچ کدام تحت کنترل مستقیم شما نیستند. برای افراد مبتلا به پسوریازیس مهم است که بدانند آنها مسئول ایجاد پسوریازیس خود نیستند، اگرچه اصلاحات یا تغییرات سبک زندگی ممکن است در کاهش شدت بیماری یا علائم آنها مفید باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به پسوریازیس اغلب با افزایش ورزش، رژیم غذایی سالم تر (مثلاً قند کم، کربوهیدرات کم یا رژیم مدیترانه ای) و کاهش سطح استرس، متوجه بهبود قابل توجهی در پسوریازیس خود می شوند. با این حال تا بدین روز؛ شواهدی وجود ندارد که از بین بردن استرس و/یا اجتناب از رژیم غذایی خاص مانند لبنیات یا گلوتن منجر به رفع کامل پسوریازیس بدون هیچ درمان پزشکی دیگری شود.
7. چگونه بفهمم کدام درمان برای پسوریازیس من بهترین است؟
درمان پسوریازیس بسیار پیچیده است و به تنهایی به عنوان یک بیمار، پایش آن بسیار سخت است. این به این دلیل است که بسیاری از درمان های پزشکی بسیار مؤثر در دسترس هستند و اغلب نیاز به تأیید قبلی توسط بیمه شما دارند. علاوه بر این، یک رژیم درمانی خاص که در یک بیمار بدون مشکلات پزشکی دیگر استفاده می شود ممکن است در بیمار دیگر با چندین بیماری دیگر (مانند سرطان یا بارداری) نامناسب یا حتی مضر باشد. در نهایت، برای متخصص پوست یا روماتولوژیست شما ضروری است که قبل از انتخاب یک درمان خاص، چندین عامل پسوریازیس شما را ارزیابی کند، مانند اینکه کدام ناحیه بدن تحت تأثیر قرار گرفته است، میزان پسوریازیس شما (مثلاً موضعی یا گسترده)، علائم شما، و هر راه دیگری مانند این که در آن بیماری شما با زندگی شخصی یا کاری شما تداخل دارد. صحبت با پزشک متخصص در مورد مزایا و معایب درمان های مختلف به شما کمک می کند تا درمان مناسب پسوریازیس را برای خود انتخاب کنید.
8. برخی از رایج ترین درمان هایی که امروزه برای پسوریازیس استفاده می شود کدامند؟
از آنجایی که عامل اصلی پسوریازیس یک سیستم ایمنی بیش فعال است، تمام درمان های موثر پسوریازیس با کمک به عادی سازی سیستم ایمنی و مقابله با پاسخ التهابی که باعث تغییرات پوستی، درد مفاصل و سایر علائم می شود، کار می کنند. استروئیدهای موضعی یکی از روش های اصلی درمان اشکال خفیف یا موضعی پسوریازیس هستند زیرا می توانند به کاهش التهاب و توقف پیشرفت و تشکیل پلاک های پسوریازیس کمک کنند. برخلاف استروئیدهای خوراکی، استروئیدهای موضعی در صورت استفاده صحیح بی خطر هستند و اثرات سیستمیک بر بدن ندارند. اسید سالیسیلیک، شامپو T/Gel و سایر داروهایی که برای از بین بردن پوسته‌پوسته‌ها (معروف به کراتولیتیک) طراحی شده‌اند، یکی دیگر از گزینه‌های درمانی هستند که می‌توانند برای از بین بردن پوسته و کمک به کاهش ضخامت پلاک‌های پسوریاتیک استفاده شوند. سایر عوامل موضعی رایج شامل مشتقات ویتامین D، رتینوئیدها و درمان کل تار (Coal Tar) هستند. اشعه ماوراء بنفش ناشی از قرار گرفتن در معرض طبیعی خورشید یا درمان‌های پرتو فرابنفش در مطب (به نام فتوتراپی) می‌تواند پسوریازیس را از طریق اثرات ضد التهابی خود بهبود بخشد، که می‌تواند برای پسوریازیس گسترده‌تر مفید باشد.
موارد شدیدتر پسوریازیس گسترده، آرتریت پسوریاتیک یا بیماری که بر روی نقاط خاص پوست مانند صورت، پوست سر، اندام تناسلی یا کف دست و پا تأثیر می گذارد، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای خوراکی یا تزریقی داشته باشد. داروهای خوراکی سنتی، مانند متوترکسات یا سیکلوسپورین، داروهایی با اثر گسترده هستند که از اثرات مضر التهاب بیش از حد جلوگیری می کنند. با این حال، این داروها با چندین عارضه جانبی قابل توجه نیز همراه هستند و باید با احتیاط و تحت نظر یک متخصص پوست یا روماتولوژیست آشنا با آنها استفاده شوند. استروئیدهای خوراکی درمان مناسبی برای پسوریازیس نیستند و باید از مصرف آنها پرهیز کرد، زیرا پس از قطع مصرف استروئید خوراکی می توانند منجر به بدتر شدن شدید پسوریازیس شوند. خبر خوب این است که داروهای خوراکی غیراستروئیدی جدیدتری برای درمان پسوریازیس ساخته شده اند که در اکثر افراد با عوارض جانبی نسبتاً کمی به خوبی کار می کنند. و خبرهای خوب دیگری نیز وجود دارد: یک کلاس جدیدتر از داروها، به نام داروهای بیولوژیک (Biologic medications)، بسیار امیدوارکننده هستند. داروهای بیولوژیک حاوی پروتئین هایی هستند که به پوست تزریق می شوند و مانند تک تیراندازها در بدن عمل می کنند که سیگنال های التهابی ایجاد کننده پسوریازیس را بدون تأثیر بر سایر جنبه های سلامت هدف قرار می دهند. داروهای بیولوژیک برای پسوریازیس بسیار موثر هستند و اغلب منجر به رفع کامل بیماری پوستی با عوارض جانبی کمی می شوند.
9. آیا درمان هایی وجود دارد که بتواند پسوریازیس را به بهبودی طولانی مدت برساند؟
تحقیقات آزمایشگاهی و بالینی پیشرفت های فوق العاده ای در درک ما از پسوریازیس و پاسخ آن به درمان های ایمنی خاص داشته است. این زمینه بر روی درمان هایی متمرکز شده است که به طور بالقوه می توانند پسوریازیس را "درمان" کنند - یا حداقل این بیماری را در بهبودی طولانی مدت قرار دهند. چنین درمان هایی متاسفانه هنوز وجود ندارد و همچنان در حال بررسی است. با این وجود، کارآزمایی‌های بالینی نشان داده‌اند که چندین داروی بیولوژیکی تأیید شده توسط FDA به پاکسازی تقریباً کامل پوست در بیماران پسوریازیس با حداقل 4 تزریق در سال به پوست می‌رسند. این درمان‌های بیولوژیکی جدید منجر به چنان پیشرفت‌های چشمگیری در پسوریازیس می‌شود که بیماران اغلب می‌توانند زندگی دوباره را بدون هیچ علائم یا نشانه‌ای از بیماری خود تجربه کنند!
تشخیص افتراقی با هوش مصنوعی ویزیسان
در صورتی که ضایعه پوستی مشکوکی دارید، می توانید با هوش مصنوعی ویزیسان مشکل خود را مورد آنالیز قرار بدهید و به همراه اطلس خودمراقبتی بیماری های پوستی ویزیسان با دقت و سرعت بیشتری تصمیم گیری و اقدام کنید.
منابع:
نظرات کاربران